Με 64 χρόνια κομμουνιστικής εμπειρίας, με πρώτα εφόδια «ο κομμουνισμός δεν είναι δόγμα αλλά καθοδήγηση για δράση» και «γερό μυαλό γερή καρδιά αυτοί νικούν και όταν πέφτουν», νομίζω ότι πυρήνας των κρισιακών φαινομένων στο κομμουνιστικό κίνημα είναι οι ιδεαλιστικές παρεκκλίσεις και στα τρία βάθρα του επιστημονικού σοσιαλισμού, το διαλεκτικό και ιστορικό υλισμό, την πολιτική οικονομία και την πολιτική επιστήμη. Αριστερά ιδεολογήματα, Τροτσκισμός, Μαοϊσμός, Ευρωκομμουνισμός αποτελούν ιδεαλιστικές παρεκκλίσεις διαστρέβλωσης και αναθεώρησης του επιστημονικού σοσιαλισμού. Ο Μαρξισμός - Λενινισμός επιβεβαιώνεται στη ζωή και παραμένει ακλόνητος και μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές που συντελέστηκαν και τα πολυδιαφημισμένα δεξιά ιδεολογήματα του «τέλους της ιστορίας και του κομμουνισμού».
Το ΚΚΕ στην πρωτοπορία αναζήτησε τις αιτίες της ανατροπής, έκανε αυτοκριτική και εκτίμησε τη στάση του (κεφάλαιο 30), θέτοντας ένα γενικότερο προβληματισμό που θα οδηγήσει στην επιστημονική αποκάλυψη των αιτίων. Αυτό εξάλλου υπαινίσσεται και ο επίλογος των Θέσεων για το σοσιαλισμό. Οποιαδήποτε άποψη, από διαλεκτική σκοπιά, με την ιδιαιτερότητά της συμβάλλει στη συνέχιση της μελέτης και έρευνας στο θέμα αυτό π.χ. ποιος γνωρίζει γιατί εκτελέστηκε ο Μπέρια αμέσως μετά το Στάλιν. Προέκυψε. Το ερώτημα κατάρρευση ή ανατροπή, από το φαινόμενο της παθητικής στάσης της σοβιετικής κοινωνίας. Κατάρρευση κοινωνικού συστήματος ή κυβερνητικής εξουσίας οποιασδήποτε μορφής έχουμε όταν τα κρισιακά φαινόμενα οξύνονται, οι δυνάμεις της επαναστατικής διαδικασίας είναι αδύναμες για να πάρουν την πρωτοβουλία της ανατροπής και παρουσιάζεται κενό εξουσίας το οποίο φροντίζει να το καλύψει η κυρίαρχη τάξη, όπως στη χώρα μας στις 23/7/1974. Στην ΕΣΣΔ την πρωτοβουλία της αντεπαναστατικής ανατροπής την είχαν οι αντεπαναστατικές δυνάμεις που κυριάρχησαν με τις ιδεαλιστικές παρεκκλίσεις στο ΚΚΣΕ, επηρέασαν τη σοβιετική κοινωνία και οδήγησαν στην παλινδρόμηση για την παλινόρθωση του καπιταλιστικού συστήματος.
Στις σημερινές συνθήκες το ΚΚΕ επωμίζεται ιστορικό ρόλο σε διεθνές επίπεδο, με τη συγκέντρωση του ιστορικού υλικού, την αναζήτηση των πηγών του, την εμπειρία των άλλων ΚΚ και τη συλλογικότητα, για την τεκμηρίωση στην αποκάλυψη των αιτίων που οδήγησαν στην αντεπαναστατική ανατροπή. Χωρίς επιστημονική ανάλυση των κοινωνικών αντιθέσεων στη σοβιετική κοινωνία που συγκροτούν την κοινωνική εντροπία της αποσταθεροποίησης, αποσύνθεσης του κοινωνικού συστήματος δεν αποκαλύπτονται τα αίτια της ανατροπής του. Η αναγκαία πλειοψηφία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της για τη νίκη της επανάστασης ανατροπής της δικτατορίας της αστικής τάξης δεν είναι δοσμένη για πάντα. Σε αντιδιαστολή βρίσκεται το πραξικόπημα με τη βία της μειοψηφίας ή τη δικτατορία του φασιστικού κόμματος καθώς και η μετατροπή της δικτατορίας της εργατικής τάξης σε δικτατορία του ΚΚ με το περίβλημα της μονολιθικότητας.
Δεν υπήρξε θεωρητικός για την περίοδο οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Η ουσιαστική ηγετική συνεισφορά του Στάλιν περιορίστηκε στα πρωτόγνωρα, πολυεπίπεδα, πολυσύνθετα προβλήματα της βάσης και του εποικοδομήματος του σοσιαλιστικού συστήματος, στην εδραίωση και ανάπτυξη της ΕΣΣΔ, που την έφερε από την πέμπτη στη δεύτερη θέση της παγκόσμιας οικονομίας και πρώτη στη διαστημική επιστήμη και τεχνολογία. Το θεωρητικό έργο του από την εμπειρία των προβλημάτων του σοσιαλιστικού συστήματος και η αναλυτική προοπτική του για πιθανή πολεμική σύγκρουση μεταξύ των ιμπεριαλιστών, αποκλείοντας την προηγούμενη πολεμική ή πολιτική ήττα της ΕΣΣΔ, δε συνεισφέρει σε μια γενική επιστημονική θεώρηση της επαναστατικής διαδικασίας. Ο χαρακτηρισμός του με τον όρο Σταλινισμός αποτελεί ιδεαλιστική παρέκκλιση του ΚΚΣΕ. Διαβεβαίωνε την κατάργηση της αστικής τάξης και συγχρόνως τόνιζε την όξυνση της ταξικής πάλης χωρίς να προσδιορίζει σε ποιες βασικές - κυρίαρχες τάξεις και σε ποιες μη βασικές - δευτερεύουσες αναφερόταν. Σε μια αντεπαναστατική διαδικασία των υπολειμμάτων της αστικής τάξης προσελκύονται για διαφορετικούς λόγους από διαφορετικές αντιθέσεις που αναδύονται στην κοινωνία και όσοι δεν έχουν σχέση με την εργατική τάξη και τους συμμάχους της ή έχουν άλλα προσωπικά κίνητρα. Ακόμα η κοσμοθεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού δεν αφομοιώνεται κατά τον ίδιο τρόπο από την εργατική τάξη και το κόμμα της. Ανεξάρτητα από το τεράστιο έργο της οικοδόμησης του σοσιαλισμού και τις επιτυχίες του, τα ιδεολογικά προβλήματα που επηρεάζουν και τις πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις οξύνθηκαν και δεν μπόρεσαν να αντιμετωπιστούν και μετατράπηκαν από εσωκομματική πάλη απόψεων σε κοινωνική αντίθεση που τροφοδότησε την αντεπαναστατική διαδικασία με το κάλυμμα του μονοκομματισμού.
Στην περίοδο της παιδικής ηλικίας της ανθρωπότητας, του πρωτογονισμού των ενστίκτων της επιβίωσης και του κοινωνικού κανιβαλισμού της ανταγωνιστικότητας, κυριαρχεί από την αρχαιότητα η ιδεαλιστική κοσμοαντίληψη. Ο κορυφαίος ιδεαλιστής Πλάτων, σύμβουλος των Τυράννων, εχθρός της δημοκρατίας, αποδεχόταν τη διαλεκτική μεθοδολογία για τον ορθολογισμό και την επαγωγή της, όπως αναγκαστικά όλοι οι επιστήμονες, καταλήγοντας σε ιδεαλιστικά συμπεράσματα. Για τη σημασία της διαλεκτικής κοσμοαντίληψης είναι χαρακτηριστική η απάντηση του Λένιν σε αναρχικό: «τους εισβολείς θα τους διώξουμε, την οικονομία παρ' όλες τις δυσκολίες θα τη δημιουργήσουμε, θα την αναπτύξουμε. Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι να αλλάξουμε το μυαλό». Σήμερα η Μαοϊκή Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αναπτύσσει τον καπιταλισμό σπέρνοντας συγχύσεις για τη λαϊκή εξουσία και οικονομία.
Από την εποχή της ενέργειας του ατμού στην εποχή της πυρηνικής ενέργειας, της βιοτεχνολογίας, της ηλεκτρονικής τεχνολογίας, νανοτεχνολογίας και διαστημικής, της επιστημονικοτεχνικής επανάστασης, ο κοινωνικός καταμερισμός της εργασίας βάθυνε και πλάτυνε προκαλώντας αναδιατάξεις στην εργατική τάξη και νέα προβλήματα στον κεντρικό σχεδιασμό. Ο χρόνος εργασίας, ως μέτρο των νόμων της αξίας και της υπεραξίας, μπορεί να αντικατασταθεί από ενεργειακούς όρους που θα αποκαλύπτουν την ενεργειακή συμμετοχή της χειρωνακτικής και πνευματικής εργασίας στη δημιουργία της υπεραξίας και την αυθαίρετη νομιμοποίηση της ιδιοποίησής της από τους κεφαλαιοκράτες. Οι νόμοι γίνονται αντιληπτοί από τα φαινόμενα που προκαλούν. Ο νόμος του διαφορικού ποσοστού συγκέντρωσης υπεραξίας γίνεται αντιληπτός από την ανισομερή οικονομική και πολιτική ανάπτυξη μεταξύ των χωρών και ανισόμετρης μεταξύ οικονομικών κλάδων και μονάδων. Η χώρα μας προτελευταία στους 15 της ΕΕ, είναι πρώτη στη ναυτιλία της ΕΕ.
Ο οπορτουνισμός με τους ιδεαλιστικούς ακροβατισμούς του σκοπεύει στον αφοπλισμό του κομμουνιστικού κινήματος από την κοσμοθεωρία του και στην ένταξή του σε καπιταλιστικό πλαίσιο λειτουργίας. Ο πολιτικός καιροσκοπισμός στην τακτική κρίνεται από το αποτέλεσμα του αν ανταποκρίνεται στη διαλεκτική ή στην ιδεαλιστική κοσμοαντίληψη. Η συμφωνία με τον καταπονημένο ιμπεριαλιστή στο Μπρεστ - Λιτόφσκ εδραίωσε τη σοβιετική εξουσία. Η ΝΕΠ διεύρυνε την οικονομική βάση για τη μετάβαση στο σοσιαλισμό. Η κατάργηση της Τρίτης Διεθνούς δεν πρόσφερε τίποτα. Η συμφωνία της Βάρκιζας με το νικητή ιμπεριαλιστή αφόπλισε το επαναστατικό κίνημα της χώρας μας. Η αναγνωρισμένη ηγετική φυσιογνωμία του Ζαχαριάδη δεν ήταν απαλλαγμένη ιδεαλιστικών παρεκκλίσεων. Ολα τα ΚΚ παρουσιάζουν κρισιακά φαινόμενα, δεν αποτέλεσε εξαίρεση το ΚΚΣΕ.
Δημήτρης Πρωτοψάλτης
ΚΟΒ Κέντρου Ν. Σμύρνης
Ριζοσπάστης - 12 Φεβρουαρίου 2009
