Το να μιλά κάποιος επίμονα για ένα κοινωνικό στρώμα όπως οι αυτοαπασχολούμενοι και οι μικροί ΕΒΕ θα μπορούσε να θεωρηθεί θετική συμβολή. Ομως καταντά μονομανία, ίσως και γραφικότητα, κάτω από συνθήκες όπου, γενικά, δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τις ανάγκες και τις αγωνίες αυτού του τμήματος της κοινωνίας. Οπου, παρά τις επανειλημμένες διακηρύξεις μας για την ανάγκη συγκρότησης του ΑΑΔΜ, δεν είμαστε ακόμα σε θέση να μετρήσουμε ουσιώδη βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση.
Αυτό είναι αποκλειστική ευθύνη του κόμματος; Οχι βέβαια. Οι κοινωνικές εξελίξεις συντελούνται στο πεδίο της ταξικής πάλης και εξαρτώνται από το επίπεδο της συνείδησης των λαϊκών στρωμάτων. Ομως, η πολιτική πρωτοπορία δικαιώνεται από τον βαθμό ετοιμότητάς της πριν από τις κοινωνικές διεργασίες, και την παρέμβασή της στην πορεία με στόχο την επιτάχυνση των κοινωνικο-πολιτικών εξελίξεων.
Και για να τα πω πιο συγκεκριμένα. Μέτωπο χωρίς τους ΕΒΕ, στις σημερινές συνθήκες, δεν γίνεται. Οσο πιο γρήγορα το κατανοήσουμε, τόσο πιο αποτελεσματική θα γίνει η πολιτική μας. Και πρέπει να σκύψουμε και να δουλέψουμε και προς αυτήν την κατεύθυνση. Και έχουμε «πολύ μαλλί να ξάνουμε». Στις θεωρητικές επεξεργασίες, στην κοινή δράση, στην κομματική πρακτική.
Μερικοί θα εύχονταν να ξεμπερδεύει ο καπιταλισμός γρήγορα με τους μικροαστούς για να γλιτώσουμε κι εμείς από τον μπελά. Ελα όμως που οι οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις δεν τους κάνουν το χατίρι. Οι μικροαστοί αντέχουν ακόμα, και, από ό,τι φαίνεται, θα τους βρούμε μπροστά μας και στον σοσιαλισμό. Οπότε πρέπει να πάρουμε από τώρα τα μέτρα μας.
Για να δούμε λοιπόν μερικές «λεπτομέρειες».
Αντικειμενικά, σύμμαχοι της εργατικής τάξης είναι η συντριπτική πλειοψηφία των αυτοαπασχολούμενων και των μικρών ΕΒΕ που έχει βιοτικό επίπεδο παρόμοιο με αυτό της εργατικής τάξης. Και αυτό είναι το κύριο. Η απασχόληση, ο τζίρος, τα κέρδη, είναι βοηθητικά εργαλεία -δείκτες- για να προσδιορίσουμε το βιοτικό επίπεδο, αλλά δεν μπορούν να το υποκαταστήσουν. Δεν μπορούμε να χωρίζουμε με «σινικά τείχη» τους αυτοαπασχολουμένους που έχουν προσωπικό με αυτούς που δεν έχουν. Ο τζίρος έχει σχετική αξία μέχρι ορισμένα όρια. Οσο για το ποσοστό κέρδους, ένας μικρέμπορος με 20% μπορεί να φυτοζωεί και ένας μεγαλοεπιχειρηματίας, με 10% να ζει σαν Κροίσος. Καλό είναι να αποφεύγουμε τις θεωρητικές ευκολίες, που μπορεί να μας οδηγήσουν σε πολιτικές αστοχίες.
Τα επιμέρους μέτωπα πάλης και οι αντίστοιχες συσπειρώσεις (π.χ. υγεία, παιδεία, περιβάλλον) δεν είναι άχρωμες κοινωνικά. Καθένας που παλεύει, που αγωνιά, από κάπου προέρχεται, κάτι κάνει για να βγάλει το ψωμί του. Και μπορεί οι στόχοι πάλης να είναι ενιαίοι όμως καθένας τους αντιλαμβάνεται με βάση την κοινωνική του προέλευση, θα ήταν πιο αποδοτικό αυτά τα μέτωπα να διοχετευτούν μέσα από το συνδικαλιστικό κίνημα των εργατών, των ΕΒΕ, των αγροτών. Ετσι θα γλιτώναμε και από το περίσσευμα του συντεχνιασμού που, αντικειμενικά, υπάρχει στο συνδικαλιστικό κίνημα.
Κάθε τοπική κομματική οργάνωση είναι ανομοιογενής κοινωνικά. Την αποτελούν εργάτες, ΕΒΕ, αγρότες, νοικοκυρές κλπ. Με τι ασχολείται μια τέτοια οργάνωση; Με την τοπική αυτοδιοίκηση, τα σχολεία, τα γενικότερα πολιτικά ζητήματα κλπ. Και καλά κάνει. Εμπορικά, βιοτεχνίες, όμως δεν έχει στην περιοχή της; Δεν υπάρχει συνοικία ή δήμος που να μην έχει μικρομάγαζα. Μόνο το Ψυχικό είναι «αποστειρωμένο», αλλά εκεί δεν έχουμε κομματικές δυνάμεις. Πώς ασχολείται η οργάνωση με αυτό το ζήτημα; Πάει και μοιράζει τις προκηρύξεις. Φτάνει αυτό; Δεν πρέπει να βάλει αυτούς τους ανθρώπους σε κίνηση; Να παρέμβει στα σωματεία των ΕΒΕ, να επιδιώξει την δημιουργία νέων συνδικαλιστικών φορέων, όπου είναι απαραίτητο. Τι θα κάνει το Γραφείο, η Επιτροπή; Δεν θα καθοδηγήσει, δεν θα συντονίσει αυτήν την δουλειά; Δεν θα στοιχίσει τα κομματικά μέλη ΕΒΕ προς αυτήν την κατεύθυνση ανεξάρτητα από την χρέωσή τους; Πρέπει να το κάνει. Ετσι και τις θέσεις μας στο συνδικαλιστικό κίνημα θα προωθήσουμε, και η πολιτική μας παρέμβαση θα γίνει αποτελεσματικότερη, θα πάρει και ουσιαστικό περιεχόμενο η χρέωση των υπεύθυνων για τους ΕΒΕ στα όργανα, που πολλές φορές είναι τυπική.
Δεν έχω κανένα άγχος να καταξιωθούν οι αυτοαπασχολούμενοι και οι μικροί ΕΒΕ μέσα στο Κόμμα. Εχω όμως μια αγωνία για το Μέτωπο. Και αφού το στρώμα αυτό έχει τέτοια έκταση στην κοινωνία, αντικειμενικά αποτελεί σημαντικό μοχλό για την δημιουργία του. Και μια πανελλαδική συνδιάσκεψη για την δουλειά στους ΕΒΕ μπορεί να βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση.
Δυστυχώς οι Κλασικοί δεν μας άφησαν και σπουδαία πράγματα για τους μικροαστούς της πόλης. Μας άφησαν όμως τα εργαλεία που αν τα ακονίσουμε και τα δουλέψουμε σωστά μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα. Αλλωστε για πόσο ακόμα θα τρώμε από τα έτοιμα.
Η διατύπωση θέσεων μετώπου δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η πάλη τους στο κίνημα είναι ακόμα δυσκολότερη. Απαιτεί μια σύνθετη θεωρητική και πολιτική δουλειά αναγκαίων συμβιβασμών που θα ωθήσει το Μέτωπο προς τα μπρος. Τέτοιες επεξεργασίες βρίσκονται ακόμα στα σπάργανα. Και εδώ την σημαντικότερη ευθύνη την έχει η Κεντρική Επιτροπή και τα τμήματά της. Κάποτε πρέπει να βάλουμε μπροστά, αν θέλουμε να είμαστε συνεπείς με τις γενικότερες θέσεις μας και την επαναστατική προοπτική.
«Μυρίζει» γκρίνια το παραπάνω κείμενο; Δεν πειράζει. Καμιά φορά και η γκρίνια μπορεί να πάρει δημιουργικό χαρακτήρα.
Βασίλης Μαμάης
Αθήνα
Ριζοσπάστης - 10 Φεβρουαρίου 2009
