Η βαρβαρότητα του καπιταλισμού που βιώνει ο λαός μας, όπως όλοι οι λαοί της Γης, βάζοντας τη σφραγίδα του σε όλο το φάσμα των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων, οδηγεί αναπότρεπτα στη συνειδητοποίηση, από πλατιά στρώματα της κοινωνίας, του πολιτικού αδιεξόδου. Η απόρριψη των κομμάτων εξουσίας για μια λύση στα οξυμένα κοινωνικά προβλήματα περικλείει, είτε συνειδητά είτε όχι, την απαξίωση του συστήματος που η άρχουσα τάξη εκφράζει. Και μπαίνει το ερώτημα από ολοένα και ευρύτερα κοινωνικά στρώματα: ποια η εναλλακτική λύση; Σ' αυτό καλείται να απαντήσει το Κόμμα. Δηλαδή στο αγωνιώδες ερώτημα ενός μεγάλου πλέον μέρους της κοινωνίας, πράγμα που πολλαπλασιάζει την ιστορική ευθύνη του μπρος στο 18ο Συνέδριο.
Για τούτο ο προσυνεδριακός διάλογος τόσο μέσα στο Κόμμα όσο και ο δημόσιος, μέσα από το γραφτό Τύπο του κόμματος, πρέπει να αποκτήσει όλη τη βαρύτητα που απορρέει από την παραπάνω διαπίστωση; ουσιαστικός, ανοιχτός και τέλος ικανός να συμβάλλει στην τελική διαμόρφωση των ντοκουμέντων. Αφορισμοί και ακραίες αντιδράσεις (όπως δηλώνουν κάποια κείμενα συντρόφων) δεν ανταποκρίνονται στην ιδεολογικο-πολιτική ανάλυση που απαιτείται μπρος στην όποια κριτική.
Κι όπως λέει ο σύντροφος Νικολαΐδης («Ρίζος» 9/1) «ας ξεκινήσουμε με τη συμφωνία ότι κάθε άποψη πρέπει να παίρνεται υπόψη, να φθάνει μέχρι την κεντρική καθοδήγηση, κλπ».
Πολλαπλά λοιπόν σημαντική η επεξεργασία και δημοσιοποίηση των θέσεων της ΚΕ για το Σοσιαλισμό.
Σημαντική για τα μέλη: αποτελεί εργαλείο για την κομματική δουλειά, ιδεολογική και πολιτική, στην επαφή μας με τον κόσμο, δίνει τη δυνατότητα να απαντηθούν ερωτήματα και προβληματισμοί που μπαίνουν συστηματικά σε κάθε συζήτηση για το Πρόγραμμα του Κόμματος και την πολιτική του.
Ομως δε φθάνει αυτό. Θα πρέπει να αποτελέσει έναυσμα για μονιμότερη συζήτηση της γενικής πολιτικής μας μέσα στις ΚΟΒ, ώστε να λειτουργήσουν αυτές σαν πραγματικά κύτταρα παραγωγής ιδεών, με αίσθημα συμμετοχής στη διαμόρφωσή της και συνακόλουθα με οξύτερο αίσθημα ευθύνης και συνυπευθυνότητας.
Σημαντική επίσης, γιατί η σοσιαλιστική οικοδόμηση, όποτε γίνει, αφορά ολόκληρη την κοινωνία (για καθολική ανθρώπινη χειραφέτηση μιλάει ο Μαρξ). Το στοιχείο αυτό, ο χαρακτήρας δηλαδή του Σοσιαλισμού ως κοινωνική επανάσταση πρέπει να διαπερνά τις θέσεις, έτσι ώστε να έχουν αυτές απήχηση σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, να γίνει μ' άλλα λόγια αντιληπτό ότι οι θέσεις και το Συνέδριο δεν είναι μια κλειστή υπόθεση των κομμουνιστών. Μόνο τότε θα έχουμε πετύχει το στόχο μας για το ανέβασμα της πολιτικής συνείδησης του λαού, για να γίνει ορατή η αναγκαιότητα της συγκρότησης Μετώπου πάλης με προοπτική τη μόνη δυνατή αλλαγή, το Σοσιαλισμό.
Για τις Θέσεις έχουν γραφτεί ήδη πολλά.
Θα σταθώ σε ένα βασικό ερώτημα που απασχολεί πολλούς, μέσα κι έξω από το Κόμμα: πώς μπόρεσε να γίνει η ανατροπή του σοσιαλισμού «σε μια χώρα με 20 εκατομμύρια κομμουνιστές και 40 εκατομμύρια κομσομόλους», όπως είπε σε ομιλία του στέλεχος του ΚΚΡΟ στο πρόσφατο Συνέδριο του Κόμματός τους.
Η απόδοση όλων σχεδόν των αδυναμιών του ΚΚΣΕ που οδήγησαν στην ανατροπή του σοσιαλιστικού κράτους, βασικά στην οικονομία, όπως βγαίνει από τις Θέσεις, οδηγεί στην υποτίμηση των πολιτικών επιλογών της ηγεσίας. Λάθη και παρεκκλίσεις πάντα θα υπάρχουν, δεν μπορούμε όμως να δεχτούμε ότι είναι αναπότρεπτα. Είναι σίγουρο ότι υπήρξαν, όπως διαπιστώνουν οι Θέσεις, όμως αν δε διορθώθηκαν είναι γιατί δε λειτούργησαν οι δικλίδες ασφαλείας; Ο εργατικός λαϊκός έλεγχος. Αιτία: η απομάκρυνση, λέμε, της εργατικής τάξης από τον έλεγχο και από την άσκηση της εξουσίας της.
Αυτό είναι μια διαπίστωση, το γιατί όμως δεν απαντάται. Δεν ανιχνεύονται οι βαθύτερες αιτίες που οδήγησαν στην απραξία την εργατική τάξη, που κανένας δεν αντέδρασε.
Είναι θετική η αναφορά, στη θέση 38, θεσμοθέτησης της «απρόσκοπτης άσκησης κριτικής». Ομως είναι γνωστό ότι κριτική υπήρξε στην ΕΣΣΔ, κι είναι άλλο τόσο γνωστές οι συνέπειες.
Και τούτο γιατί η θεσμοθέτηση της κριτικής δεν εξασφαλίζει την υλοποίησή της αν δε διαπνέει όλες τις βαθμίδες της κομματικής ιεραρχίας, τόσο τις κατώτερες στο επίπεδο των κομματικών οργανώσεων όσο και στο επίπεδο της ηγεσίας.
Με αυτά τα δεδομένα, η παραπέρα μελέτη της σχέσης του Κόμματος με την εργατική τάξη, η λειτουργία του Κόμματος και του κράτους στο επίπεδο της ηγεσίας θα πρόσφερε θετική εμπειρία και για το σήμερα.
Καταληκτικά νομίζω ότι οι Θέσεις 38 και 39 χρειάζονται μεγαλύτερη επεξεργασία και σαφήνεια σ' ό,τι αφορά τα μέσα εξουσίας και ελέγχου που θα διαθέτει η εργατική τάξη, τη συγκρότηση και λειτουργία του κράτους, και στη θέση 39 εκτενέστερη αποσαφήνιση του ρόλου του Κόμματος.
Η βεβαίωση του επιλόγου για συνέχεια στη μελέτη και έρευνα, πράγμα που κατ' επανάληψη επισήμανε η ΓΓ της ΚΕ στις τοποθετήσεις της, με τη συνδρομή και της αυθεντικής προοδευτικής διανόησης, αποτελεί αισιόδοξη προοπτική για το μέλλον.
Μαρία Κανέλλη
ΚΟΒ Αμπελοκήπων - Αθήνα
ΚΟΒ Αμπελοκήπων - Αθήνα
Ριζοσπάστης - 5 Φεβρουαρίου 2009
