Οι Θέσεις της ΚΕ για το Σοσιαλισμό αποτελούν σημαντικότατο εργαλείο για τη δράση του Κόμματος που στόχο έχει το σοσιαλισμό-κομμουνισμό. Το κείμενο αυτό, μαζί με την απόφαση που θα ψηφιστεί στο 18ο Συνέδριο, θα αποτελέσει οδηγό τα επόμενα χρόνια για τη δράση του κομματικού δυναμικού κι απ' αυτή την άποψη θεωρώ και τα δύο κείμενα, και τις Θέσεις για το 18ο Συνέδριο και τις Θέσεις για το Σοσιαλισμό, κείμενα οργανικά δεμένα, στοιχεία ενός ενιαίου ντοκουμέντου που καθοδηγεί τη δράση των κομμουνιστών μαζί με το Πρόγραμμα και το Καταστατικό του Κόμματος. Στέκομαι στο κρίσιμο κεφάλαιο για την «Πορεία της σοβιετικής εξουσίας». Το λέω κρίσιμο γιατί αφορά την εξουσία της εργατικής τάξης, τη δικτατορία του προλεταριάτου.
Το κείμενο πολύ σωστά αναφέρει ότι η εργατική τάξη, ως ο φορέας των κομμουνιστικών σχέσεων, ως ο συλλογικός ιδιοκτήτης των κοινωνικοποιημένων μέσων παραγωγής, είναι η μόνη τάξη που μπορεί να ηγηθεί της πάλης για την ολοκληρωτική κυριαρχία των κομμουνιστικών σχέσεων και ότι η δικτατορία του προλεταριάτου είναι αποτέλεσμα της διατήρησης της ταξικής πάλης διεθνώς και διατηρείται μέχρι να γίνει κομμουνιστικό το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων δηλ. όσο υπάρχει η αναγκαιότητα του κράτους ως μηχανισμού πολιτικής κυριαρχίας.
Το κείμενο, στις αλλαγές του Συντάγματος του 1936 όπου καθιερώθηκε η άμεση αντιπροσώπευση, στη βάση της εδαφικής αρχής, όπου εκλογική μονάδα έγινε η περιφέρεια και η εκπροσώπηση με βάση τον αριθμό κατοίκων, το κείμενο λοιπόν νομίζω, πρέπει να επιμείνει περισσότερο στις διαστάσεις αυτής της ανατροπής της λενινιστικής υποθήκης, δηλ. της κατάργησης της παραγωγικής μονάδας ως πυρήνα οργάνωσης της εργατικής εξουσίας. Δεν πρέπει να προσπερνιέται σε δύο γραμμές ένα κορυφαίο ζήτημα όπως είναι το ζήτημα της δικτατορίας του προλεταριάτου που μορφή της ήταν τα Σοβιέτ. Η αναφορά που γίνεται ότι αυτές οι αλλαγές αποσκοπούσαν στην αντιμετώπιση ορισμένων προβλημάτων, όπως η έλλειψη άμεσης επικοινωνίας κομματικών και σοβιετικών στελεχών με την εργασιακή βάση και λειτουργία των Σοβιέτ, δεν μπορεί να υπερκαλύψει το μέγεθος της οπισθοχώρησης μπροστά σε υπαρκτές δυσκολίες.
Οι αναφορές στις σημειώσεις πάνω στην εισήγηση του Α. Ζντάνοφ στην Ολομέλεια της ΚΕ του ΠΚΚ (μπ.) για να υπερασπίσει την ανατροπή στο εκλογικό σύστημα των Σοβιέτ δε βοηθούν ώστε να αναδειχτεί η σοβαρότητα του προβλήματος και φαίνεται να λειτουργεί σαν «ελαφρυντικό» στοιχείο των ευθυνών της κομματικής ηγεσίας στην αποδυνάμωση της δικτατορίας του προλεταριάτου. Θα έπρεπε το κείμενο μαζί με τις σημειώσεις από την εισήγηση του Ζντάνοφ να κάνει και ιδιαίτερη αναφορά στο πρόγραμμα του Κόμματος των Μπολσεβίκων που επεξεργάστηκε ο ίδιος ο Λένιν και υιοθετήθηκε από το 8ο Συνέδριό του, όπου αναφέρεται ρητά ότι: «Εκλογική μονάδα και βασικό κύτταρο του κράτους αποτελεί όχι η εδαφική περιοχή, αλλά η μονάδα παραγωγής (η επιχείρηση, το εργοστάσιο)». Δεν είναι τυχαίο ότι αναφέρεται το «κύτταρο» του κράτους της εργατικής εξουσίας αυτό σε αντιδιαστολή αυτού που ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ, δηλαδή η εδαφική περιοχή. Η δικτατορία λοιπόν της εργατικής τάξης ως αντίστοιχη μορφή της είχε την εξουσία των Σοβιέτ που εκλέγονται από τις εργατικές κολεκτίβες και όσο η δικτατορία του προλεταριάτου ισχύει και αντιστοιχεί σε ολόκληρη την περίοδο του σοσιαλισμού έως την πλήρη εξάλειψη των τάξεων και την απονέκρωση του κράτους, το ίδιο ισχύει και για τη μορφή της δικτατορίας του προλεταριάτου που πυρήνας της είναι «οι παραγωγικές μονάδες, οι τόποι εργασίας, στους οποίους θα ασκείται ο εργατικός και κοινωνικός έλεγχος της διεύθυνσης και ότι μέσα από τις παραγωγικές κοινότητες θα εκλέγονται και θα ανακαλούνται όταν χρειάζεται οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στα όργανα εξουσίας». Πολύ σωστά είναι στο κεφάλαιο για τον εμπλουτισμό της προγραμματικής μας αντίληψης για το σοσιαλισμό τα όσα αναφέρονται για τις παραγωγικές μονάδες και για τους εκπροσώπους των εργαζομένων που θα μετέχουν στα όργανα της εξουσίας (αιρετοί και ανακλητοί χωρίς κανένα οικονομικό προνόμιο).
Σύντροφοι, ο φυσικός χώρος της εργατικής τάξης είναι το εργοστάσιο, η οικοδομή, το εργοτάξιο, το ναυπηγείο, το συνεργείο, το γραφείο, το εργαστήριο, τα πνευματικά ιδρύματα, οι υπηρεσίες, τα νοσοκομεία όπου σήμερα σ' αυτό το εκμεταλλευτικό σύστημα καταναλώνει την εργατική της δύναμη προς όφελος του συλλογικού καπιταλιστή (αστικού κράτους) ή του ατομικού καπιταλιστή - επιχειρηματία. Τα φύτρα της εξουσίας της εργατικής τάξης θα βρίσκονται στους χώρους δουλειάς όπου οι εργάτες κι οι άλλοι εργαζόμενοι θα εκλέγουν απ' εκεί τους αντιπροσώπους τους στα όργανα της εξουσίας και θα τους ελέγχουν κι όταν χρειάζεται θα τους ανακαλούν.
Η δικτατορία της εργατικής τάξης είναι επομένως το αντίθετο της δικτατορίας της αστικής τάξης, όχι μόνο στην ουσία, αλλά και στη μορφή οργάνωσής της. Η αστική τάξη οργανώνει την εξουσία της με τη μορφή του κοινοβουλίου στη βάση του καθολικού εκλογικού δικαιώματος σε εδαφική βάση, όπου κυριαρχεί η εξουσία του χρήματος.
Η δικτατορία της εργατικής τάξης οργανώνει την εξουσία της με τη μορφή των Σοβιέτ σε παραγωγική βάση, όπου κυριαρχεί η εξουσία της, το κύτταρό της. Επομένως, η αναγνώριση της αναγκαιότητας της δικτατορίας του προλεταριάτου από μόνη της δε φτάνει. Είναι απαραίτητο να αναγνωριστεί κι εκείνη η μορφή, η οποία της αντιστοιχεί και θα ενισχύει την εξουσία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, θα εξασφαλίζει την κομμουνιστική προοπτική της κοινωνίας.
Τέλος, σύντροφοι, θεωρώ χρήσιμο να τονιστεί ιδιαίτερα η σημασία της εξοικονόμησης, της διεύρυνσης του ελεύθερου χρόνου των εργατών στο σοσιαλισμό, της αξιοποίησής του από τα όργανα εξουσίας της εργατικής τάξης για τη διασφάλιση της ίδιας της εξουσίας της, όπου οι εργάτες θα μαθαίνουν να διοικούν οι ίδιοι το κράτος τους. Ας έχουμε πάντα μπροστά μας την προτροπή του Λένιν: «Σύντροφοι εργαζόμενοι. Να θυμάστε ότι τώρα εσείς οι ίδιοι διοικείτε το κράτος. Κανείς δε θα σας βοηθήσει, αν δεν ενωθείτε οι ίδιοι και δεν πάρετε όλες τις υποθέσεις του κράτους στα χέρια σας. Τα Σοβιέτ σας είναι από σήμερα όργανα κρατικής εξουσίας, πληρεξούσια που αποφασίζουν».
Θεόδωρος Κυριακίδης
Αχτίδα Εργοστασίων-Κλάδων Θεσσαλονίκη
Ριζοσπάστης - 6 Φεβρουαρίου 2009
