1. Τα χρόνια που πέρασαν συνεχίστηκαν τα βήματα ανασύνταξης του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Πύκνωσαν οι προσπάθειες συντονισμού και κοινής δράσης. Εντάθηκαν οι περιφερειακές συναντήσεις, αλλά και άλλες πολυμερείς πρωτοβουλίες που προώθησαν ως ένα βαθμό την ενότητα δράσης σε ορισμένα σημαντικά ζητήματα. Πολλαπλασιάστηκαν οι κοινές ανακοινώσεις και τοποθετήσεις για διεθνή γεγονότα και εξελίξεις με ευρύτερη σημασία. Δυνάμωσε η διεθνιστική αλληλεγγύη με διωκόμενους κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές, με λαϊκούς αγώνες και κινητοποιήσεις.
Τα Κομμουνιστικά Κόμματα απέδειξαν ότι είναι ικανά να οργανώνουν αποτελεσματικές πρωτοβουλίες και καμπάνιες διεθνούς εμβέλειας. Ξεχωρίζει η πανευρωπαϊκή καμπάνια και συντονισμένη καμπάνια ενάντια στο αντικομμουνιστικό μνημόνιο στο Συμβούλιο της Ευρώπης το 2005-2006, η πρώτη πραγματικά διεθνής κομμουνιστική καμπάνια μετά τις ανατροπές.
Σε όλη αυτή την πορεία καθοριστική ήταν η συμβολή των Διεθνών Συναντήσεων Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων που ξεκίνησαν με πρωτοβουλία του κόμματός μας, γεγονός που έχει συμβάλει σημαντικά στην αύξηση του διεθνούς κύρους του ΚΚΕ. Οι Διεθνείς Συναντήσεις και το SOLIDNET αποτελούν σήμερα σημείο αναφοράς για το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα. Αντανακλούν τα βήματα, αλλά και τα προβλήματα που υπάρχουν ως αποτέλεσμα της κρίσης του κομμουνιστικού κινήματος. Προσελκύουν το ενδιαφέρον φίλων και εχθρών. Συνέβαλαν στην επικοινωνία και συλλογική συζήτηση, στο ξεπέρασμα αναστολών που υπήρχαν σε σημαντικά κόμματα σε σχέση με την πολυμερή συνεργασία. Δημιουργούν συνθήκες για πιο δομημένη συνεργασία.
Το βασικό επίτευγμα όλων αυτών των χρόνων είναι ότι εδραιώθηκε η παρουσία του κομμουνιστικού κινήματος ως διεθνούς κινήματος. Ωστόσο όλα αυτά υπολείπονται δραματικά από τις απαιτήσεις, ιδιαίτερα σε συνθήκες οξυνόμενης οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού.
Παράλληλα, μια σειρά προβλήματα συνεχίστηκαν ή και οξύνθηκαν. Η πίεση για απόρριψη της κομμουνιστικής ταυτότητας πήρε νέες διαστάσεις με τη σύγκλιση του νέου κύματος κρατικού αντικομμουνισμού με τα σύγχρονα οπορτουνιστικά ρεύματα, αλλά και με την «κομμουνιστική» μεταμφίεση χρεοκοπημένων τροτσκιστικών και μαοϊκών ρευμάτων. Το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς εκφράζει τη στρατηγική συγχώνευση του οπορτουνισμού με κρατικές και ευρωενωσιακές δομές.
Σε ορισμένες σημαντικές χώρες συνεχίστηκε η διαδικασία απέκδυσης των κομμουνιστικών χαρακτηριστικών των κομμάτων. Ως αντίδραση σημειώνεται μια ορισμένη αναγέννηση κομμουνιστικών ρευμάτων μέσα και στον περίγυρό τους, δυναμώνουν αναζητήσεις με σημείο αναφοράς τα Λενινισμό. Η κινητικότητα αυτή θα επιταθεί όσο ωριμάζει η καπιταλιστική κρίση και οξύνεται η ταξική πάλη.
Η ανασυγκρότηση του κομμουνιστικού κινήματος, στη βάση της αποκατάστασης της ιδεολογικής ενότητας και των ιστορικών παραδόσεών του, αποκτά επείγοντα χαρακτήρα σε συνθήκες κρίσης. Οσο αυτό απουσιάζει, τόσο τα αναδυόμενα κινήματα και δυνάμεις θα είναι ευάλωτα στη χειραγώγηση, τον αποπροσανατολισμό, τη σύγχυση. Το καθήκον αυτό είναι ιδιαίτερο, αλλά υλοποιείται αποτελεσματικά παράλληλα με την ανάπτυξη της κοινής δράσης, του συντονισμού. Η επιμονή στη συνέχεια και την ανάπτυξη της διαδικασίας των Διεθνών Συναντήσεων διευκολύνει αυτό το καθήκον.
2. Στους κυρίαρχους κύκλους τον προβληματισμό για την κρίση συνοδεύει η έκδηλη απαισιοδοξία. Ο τίτλος του άρθρου της στήλης «πρώτη σελίδα» της ιστοσελίδας του Ευρωκοινοβουλίου στις 14/11/2008 είναι χαρακτηριστικός: «το τέλος του καπιταλισμού (;)». Αναμφίβολα βρισκόμαστε ενώπιον μιας κρίσης της οποίας οι διαστάσεις δεν έχουν εκδηλωθεί κι ούτε μπορούν να προβλεφτούν σε όλο το εύρος και το βάθος τους. Ορισμένοι μαρξιστές μιλάνε για «επανεκκίνηση» της γενικής κρίσης του καπιταλισμού.
Σε κάθε περίπτωση η σωστή, επιστημονική διάγνωση της κρίσης είναι όρος για τη στρατηγική απάντηση από μεριάς του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος.
Παράλληλα χρειάζεται να πάρουμε υπόψη ότι η όξυνση της βασικής αντίθεσης του καπιταλισμού πυροδοτεί γενικότερη έκρηξη των αντιθέσεων και των ανταγωνισμών. Εγκυμονεί σοβαρές μετατοπίσεις στη γεωγραφία του ιμπεριαλισμού, ανακατατάξεις ανάμεσα στις κυρίαρχες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Αυτό δεν μπορεί παρά να προκαλέσει ρήγματα στην ιμπεριαλιστική ηγεμονία που πρέπει να αξιοποιηθούν από το επαναστατικό κίνημα.
Οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί εκφράζονται με ιδιαίτερη ένταση για τον έλεγχο των πηγών πρώτων υλών. Εντείνεται η τάση άμεσης κατοχής. Εμφανίζονται στοιχεία άμεσης στρατιωτικής αντιπαράθεσης μεταξύ δυνάμεων που διαγκωνίζονται για την κυριαρχία (λ.χ. στη Γεωργία). Δυναμώνει ο μιλιταρισμός, η αμφισβήτηση της κυριαρχίας κρατών και λαών, η τάση προσάρτησης εδαφών. Δυναμώνει η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, η καταλήστευση των φυσικών πόρων, ενώ το στοιχείο της εθνικής καταπίεσης προβάλλει ξανά ως συνοδευτικό της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας.
Αντικειμενικά διευρύνονται οι δυνατότητες συσπείρωσης δυνάμεων μέσα από πολλαπλά μέτωπα πάλης ενάντια στην ιμπεριαλιστική κυριαρχία και εκμετάλλευση στη χώρα μας και διεθνώς. Ο αντικειμενικός υπολογισμός όλων των ταξικών δυνάμεων στη χώρα και τον περίγυρο είναι σημαντικός για την εύστοχη επεξεργασία της τακτικής μας. Νέες δυνατότητες ωριμάζουν για τη δουλειά στις διεθνείς αντιιμπεριαλιστικές οργανώσεις και κινήματα που πρέπει να αξιοποιηθούν με επιμονή και συνέχεια σε πείσμα των όποιων δυσκολιών.
Τέτοιες δυνατότητες εκδηλώνονται και στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι αντιθέσεις, οι δυσκολίες που συναντά μεγαλώνουν. Εντείνονται οι συζητήσεις για την προοπτική της. Διαβρώνεται η νομιμοποίηση της ΕΕ στα μάτια των λαών, δυναμώνει και γενικεύεται η αμφισβήτηση. Το δημοψήφισμα της Ιρλανδίας, οι εργατικοί και νεολαιίστικοι αγώνες εκφράζουν αυτή την τάση που θα συνοδεύεται από οξύτερες ταξικές συγκρούσεις. Το μέτωπο ενάντια στην ΕΕ και το NATO δίνει σοβαρές δυνατότητες συσπείρωσης δυνάμεων στο επίπεδο του κινήματος, μπορεί να επιταχύνει την τάση χειραφέτησης που υπάρχει ώστε να βρει έκφραση και στο πολιτικό επίπεδο.
Νίκος Σερετάκης
Ριζοσπάστης - 10 Φεβρουαρίου 2009
