1. Το καίριο ερώτημα που θέτει η επερχόμενη οικονομική κρίση είναι «ποιος θα πληρώσει την κρίση: τα μονοπώλια ή ο λαός». Σε τέτοιες συνθήκες αυξάνονται οι δυνατότητες για ραγδαία ανάπτυξη του λαϊκού και επαναστατικού κινήματος. Ετσι, αποκτά κορυφαία σημασία η διαλεκτική σύνδεση της τακτικής με τη στρατηγική, η ανάπτυξη του μαζικού διεκδικητικού κινήματος με την ισχυροποίηση του Κόμματος. Πρόκειται για καθήκοντα που είναι στενά, διαλεκτικά δεμένα μεταξύ τους. Δεν ταυτίζονται, καθώς το καθένα διαθέτει τη σχετική του αυτοτέλεια.
Για τούτο, θεωρώ πως είναι επιζήμια η ταύτιση της τακτικής με τη στρατηγική ή πολύ περισσότερο η εξαφάνιση της τακτικής στο όνομα της σύνδεσης της υποταγής της με τη στρατηγική. Οπως βέβαια είναι επιζήμια η μη σύνδεση, η μη υποταγή της τακτικής στη στρατηγική.
Αντίστοιχα, έχει, κατά την άποψή μου, σημασία να επιμείνουμε περισσότερο από ό,τι μέχρι σήμερα στην ανάπτυξη του μαζικού κινήματος, στη δημιουργία και ισχυροποίηση των διάφορων αγωνιστικών συσπειρώσεων, σε αντιμονοπωλιακή, αντιιμπεριαλιστική, δημοκρατική κατεύθυνση πάντοτε. Εχει ξεχωριστή σημασία η αναζωογόνηση των συνδικάτων, των συλλόγων, των επιτροπών ειρήνης, των επιτροπών για τα δημοκρατικά δικαιώματα, των ποικιλόμορφων επιτροπών αγώνα και διάφορων συσπειρώσεων.
Σημαντική επίσης η συλλογική, δημοκρατική, μαζική λειτουργία των κάθε λογής συσπειρώσεων. Η υποκατάστασή τους από τις κομματικές λειτουργίες μπορεί να εξασφαλίζει προωθημένες αποφάσεις, αλλά δε διευκολύνει τη συμμετοχή ευρύτερων λαϊκών μαζών, πέρα από αυτές που συνήθως συμβαδίζουν μαζί μας. Δε διευκολύνει τη διαπαιδαγώγηση του λαού σε μαζικές, αγωνιστικές διαδικασίες, μέσα από τις οποίες κατακτιέται στην πράξη η ριζοσπαστικοποίηση της συνείδησης.
Είναι πιο δύσκολο να πείθουμε αυτούς που δεν είναι πεισμένοι, παρά να μένουμε στη βολική βεβαιότητα των ήδη πεισμένων. Κατά κανόνα, είναι ορθότερο να παρεμβαίνουμε στους πρωτοβάθμιους μαζικούς φορείς (εκεί που υπάρχουν) που ελέγχονται από τις αντιδραστικές δυνάμεις και να αλλάζουμε, με επιμονή και κόπο τους συσχετισμούς, παρά να δημιουργούμε τους δικούς μας, ελεγχόμενους βέβαια, αλλά μειοψηφικούς και ξεκομμένους από τις μάζες.
Η ανάπτυξη του μαζικού κινήματος, των συσπειρώσεων βοηθά την ανάπτυξη του Κόμματος και αντίστροφα. Η συνείδηση δεν αλλάζει μόνο ή κυρίως μέσα από τη συζήτηση. Η επαναστατικοποίηση της συνείδησης απαιτεί πράξη, αλλαγή στάσης ζωής, έστω και στοιχειώδη. Γι' αυτό, η ανάπτυξη του μαζικού κινήματος τροφοδοτεί, ανοίγει δρόμους, φέρνει το Κόμμα σε επαφή με νέα τμήματα του λαού που μπορεί τώρα να εισέρχονται για πρώτη φορά στους αγώνες, τα θέτει σε κίνηση και, κατά συνέπεια, δημιουργεί τις πλέον ευνοϊκές προϋποθέσεις για να πέσει ο σπόρος της πολιτικής και ιδεολογικής παρέμβασης του Κόμματος σε εύφορο έδαφος.
Οι μαζικοί φορείς πρέπει να θέτουν στόχους αντιμονοπωλιακούς και τα βαθύτερα ζητήματα να αντιμετωπίζονται από το Κόμμα και όχι αντίστροφα. Οι κομματικές παρεμβάσεις (ανακοινώσεις, συγκεντρώσεις κ.ά.) πρέπει να συμπληρώνουν και να εμβαθύνουν αυτές του μαζικού αντιμονοπωλιακού κινήματος και όχι να τις υποκαθιστούν ή να τις υποβαθμίζουν.
Για τούτο, χρειάζεται, νομίζω, περισσότερο να σκύψουμε στα μικρά και μεγάλα προβλήματα που απασχολούν όλα τα τμήματα του λαού, όλες εκείνες τις κοινωνικές δυνάμεις που θα απαρτίσουν το αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό μέτωπο πάλης. Δηλαδή την εργατική τάξη, την εργαζόμενη αγροτιά, τα μεσαία στρώματα της πόλης, τα κοινωνικά κινήματα που αγωνίζονται για τα δημοκρατικά δικαιώματα, την ειρήνη, τον πολιτισμό (Πρόγραμμα ΚΚΕ σελ. 28).
2. Ενα από τα ρυάκια που μπορούν να βοηθήσουν στη συγκρότηση του λαϊκού μετώπου είναι το κίνημα για τις δημοκρατικές ελευθερίες, το οποίο έχει, κατά τη γνώμη μου, υποτιμηθεί. Η επίθεση στις δημοκρατικές κατακτήσεις θα ενταθεί προκειμένου να θωρακιστεί το καπιταλιστικό σύστημα ενόψει μάλιστα της κρίσης.
Μέσα από το κίνημα για την υπεράσπιση και διεύρυνση των δημοκρατικών ελευθεριών μπορούμε και πρέπει να προσελκύσουμε ευρύτατες λαϊκές δυνάμεις, ακόμη και δυνάμεις που δεν μπορούμε να τις προσεγγίσουμε από άλλα κανάλια.
Σχετικές είναι οι επισημάνσεις του Λένιν: «Το ξύπνημα και η ανάπτυξη της σοσιαλιστικής εξέγερσης ενάντια στον ιμπεριαλισμό συνδέονται αδιάρρηκτα με την ανάπτυξη της δημοκρατικής αντίστασης και αγανάκτησης». «Το προλεταριάτο που δε διαπαιδαγωγείται στην πάλη για τη δημοκρατία, δεν είναι ικανό να πραγματοποιήσει την οικονομική ανατροπή». (Λένιν, «Απαντα», τ. 30, σελ. 68-74).
3. Καίριας σημασίας για την επίτευξη των στόχων του Συνεδρίου μας είναι η πολιτική στελεχών. Η σταθερότητα στις αρχές του μαρξισμού - λενινισμού, η προσήλωση στο Πρόγραμμα και στο Καταστατικό του Κόμματος πρέπει να συμβαδίζουν με τη μαχητικότητα, την ταξική αδιαλλαξία. Στα ζητήματα αυτά δε χωρά κανένας υποκειμενισμός.
Εχω τη γνώμη ότι τα στελέχη πρέπει παράλληλα να ξέρουν να ακούν και όχι μόνο να μιλούν, να καθοδηγούν και να μη ρέπουν σε διοικητικές συμπεριφορές, να αποτελούν υπόδειγμα στη ζωή τους, στον εργασιακό και προσωπικό περίγυρο. Η σεμνότητα, η πραότητα, η δυνατότητα επικοινωνίας με τους άλλους, η αυτοθυσία, η ικανότητα για ειλικρινή αυτοκριτική πρέπει να χαρακτηρίζουν τα στελέχη. Οφείλουμε όλοι να διαπαιδαγωγούμαστε με αυτό το πνεύμα μια και ζούμε σε μια κοινωνία από όλους τους πόρους της οποίας εκπορεύονται ο εγωισμός, η ματαιοδοξία, ο καριερισμός και ο συμβιβασμός με το χρήμα και την εξουσία. Ειδικά τα επαγγελματικά στελέχη πρέπει πρώτα να δοκιμάζονται στις δυσκολίες του εργασιακού τους χώρου.
Καλή επιτυχία στο Συνέδριό μας!
Δημήτρης Καλτσώνης
Ριζοσπάστης - 4 Φεβρουαρίου 2009
