Σημειώνω από την αρχή ότι αναφέρομαι σε παράλληλες καταστάσεις τόσο για το ΚΚΣΕ, όσο και για το δικό μας Κόμμα για δύο λόγους: Πρώτο διότι διαβλέπω μια παράλληλη διαδικασία, και δεύτερο διότι πιστεύω ότι δεν κάνουμε φιλολογική ή ιστορική συζήτηση αλλά προσπαθούμε να πάρουμε διδάγματα από την Ιστορία μας, τα λάθη του ΚΚΣΕ, να μη γίνουν και λάθη δικά μας.
Χωρίς να παραγνωρίζουμε κανένα από τα θετικά επιτεύγματα του σοσιαλισμού ή αν θέλετε του «υπαρκτού σοσιαλισμού», ήταν ακατανόητη η άποψή μας ως «ανατροπής» για τα όσα συνέβαιναν τότε, και ευτυχώς οι τωρινές Θέσεις έχουν μεταβληθεί σχετικά.
Δεν είναι δυνατόν σύντροφοι, μόνο από ιδεολογική διάβρωση σχετικά με θέματα οικονομίας, ιδιοκτησίας, ή ελκυστικών καπιταλιστικών εξαγγελιών καταναλωτικής υφής ή ακόμη και ελευθερίας ή «ελευθερίας» ή ό,τι άλλο τους πότιζε η αστική προπαγάνδα να έκανε απαθείς στη διάλυση τους Σοβιετικούς πολίτες. Είναι προφανές ότι κάτι άλλο υπήρχε, στο κάτω - κάτω και το γεγονός ότι ρίζωνε και καρποφορούσε η αστική προπαγάνδα, κάτι σήμαινε.
Πέρα από τα θέματα οικονομίας - και παραμένει το ερώτημα γιατί να γίνουν τέτοια λάθη - καθοριστικά υπήρξαν:
- το θέμα της εσωκομματικής δημοκρατίας
- το θέμα της κομματικής ιεραρχίας
- το θέμα των «επαγγελματικών στελεχών»
- το θέμα της λειτουργίας της ΚΟΒας
και τις συνέπειές τους:
- Τη δημιουργία κομματικής γραφειοκρατίας (νομενκλατούρας)
- Την απομάκρυνση των πολιτών από το Κόμμα
και επανέρχομαι, μήπως και τα λάθη στην οικονομία ευδοκιμούν στις παραπάνω συνθήκες;
Υπήρχαν ολόκληρα βιβλία και μελέτες στη δεκαετία του '80 για το θέμα αυτό, τα οποία εμείς τα χαρακτηρίζαμε συλλήβδην «αντικομματικά κατασκευάσματα της αστικής προπαγάνδας» και τελειώναμε...
Είπαμε ήδη για το θέμα της λειτουργίας της ΚΟΒας, στο σημείωμά μου για το πρώτο μέρος του διαλόγου.
Τα επαγγελματικά στελέχη, βλ. όμοια το κείμενό μου για το 1ο μέρος του διαλόγου.
Από κει και πέρα, όταν αρχίσεις την κατηφόρα, δε σταματάς, εκτός αν σε σταματήσουν, και σ' αυτό να διευκρινίσουμε δύο πράγματα:
Στο «δε σταματά ο κατήφορος»: Επί Χρούστσεφ δημιουργήθηκαν τα καταστήματα με δυτικά είδη που ήταν μόνο για στελέχη ή για όσους πλήρωναν σε δολάρια (με αποτέλεσμα να διαφθείρονται συνειδήσεις και να οργιάζει το λαθρεμπόριο), τα ειδικά νοσοκομεία για στελέχη, οι ειδικές εξοχικές κατοικίες (οι γνωστές ντάτσες) μόνο για στελέχη, και φτάνουμε όπου μπορούνε να φτάσουν.
Στο «αν σε σταματήσουν». Είναι προφανές ότι τελικά το νέο κομματικό κατεστημένο ισχυροποιείται τόσο που παίρνει πια τα μέτρα του ώστε να μην το ενοχλεί κανείς. Λέγαμε από παλιά για τη συνταγματική αποδυνάμωση των σοβιέτ στο Σύνταγμα του 1970, και κανείς δε μας άκουγε, μέχρι που επιτέλους στις φετινές Θέσεις το αναλύουμε και αυτό.
Και μην παραξενευόμαστε που τα μεγαλύτερα ονόματα των εγκληματιών νεοκαπιταλιστών στη σημερινή Ρωσία υπήρξαν στελέχη του ΚΚΣΕ και της Κομσομόλ... Οι άνθρωποι πήγαν στο Κόμμα για καριέρα και όχι από ιδεολογία. Το πρόβλημα είναι πώς έφτασε το Κόμμα σε τέτοιο σημείο. ώστε να μεταβληθεί σε σπείρα καριεριστών...
Ας δούμε τώρα εξειδικευμένα, αλλά στο παραπάνω πλαίσιο που αναλύθηκε, μερικά σημεία των «Θέσεων για το Σοσιαλισμό»:
Θέση 10. Σωστά αναφέρει η Θέση ότι «...στη μελέτη της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ δίνουμε προτεραιότητα στους εσωτερικούς παράγοντες (χωρίς να αγνοούμε την επίδραση των εξωτερικών) γιατί η αντεπαναστατική ανατροπή δεν προήλθε από ιμπεριαλιστική στρατιωτική επέμβαση αλλά από τα μέσα και από τα πάνω, με την πολιτική του ΚΚ». Προφανώς, η άποψη αυτή ανατρέπει τις προηγούμενες (κατά τη γνώμη μου λαθεμένες) εμμονές του Κόμματος για «ανατροπή» και όχι «κατάρρευση» και είναι σωστότερη μια και ο όρος «κατάρρευση» εύκολα και προπαγανδιστικά να δοθεί σαν έννοια ως «κατάρρευση του σοσιαλισμού» και όχι «κατάρρευση της κρατικής υπόστασης της ΕΣΣΔ» όπως έγινε στην πραγματικότητα. Ετσι, το πρόβλημα εντοπίζεται στο ποια ήταν αυτή η «πολιτική του ΚΚ» πράγμα που αναλύσαμε ήδη.
Στη συνέχεια, στις Θέσεις 12 - 20 αναλύονται οι πλευρές της οικονομίας, ενώ στις Θέσεις 21 - 22 και 23 - 26 αναλύονται ο ρόλος του ΚΚΣΕ και η πορεία της σοβιετικής εξουσίας, που θίγουν το παραπάνω ερώτημα.
Εδώ έχω διαφωνίες, και συγκεκριμένα στο τέλος της Θέσης 22, όπου τα σημεία στα οποία κατά τις Θέσεις απαιτείται περισσότερη διερεύνηση, δείχνουν ότι το Κόμμα επιμένει στο ότι «φταίνε πάντα οι άλλοι».
Οι διαφωνίες μου είναι στα εξής: Οποια και αν είναι τα αποτελέσματα των ερευνών που προτείνει το Κόμμα στη Θέση αυτή, δεν πρόκειται να προσεγγίσουμε την αλήθεια δεδομένου ότι κατά τη γνώμη μου όλα αυτά είναι παράγωγα και όχι κύρια αίτια.
Το κύριο αίτιο, σύντροφοι, είναι γιατί το κόμμα δεν μπόρεσε να σταθεί στην πορεία του και να παραμείνει συνεπές στη μαρξιστική - λενινιστική θεωρία, στο Πρόγραμμα και το Καταστατικό του;
Υποκεφάλαια αυτής της ερώτησης είναι:
- σε ποιο βαθμό λειτουργεί ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός
- με τι κριτήρια γίνεται η ανάδειξη στελεχών.
- πώς ελέγχονται από τη βάση τα στελέχη.
Είναι προφανές ότι δεν παραγνωρίζουμε τις δύσκολες συνθήκες που επέβαλαν ακόμη και σκληρές τακτικές στην πορεία του Κόμματος (του ΚΚΣΕ εν προκειμένω αλλά και κάθε ΚΚ), όπως είναι προφανές ότι σε περιπτώσεις έξαρσης κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά, σκεφτήκαμε ποτέ όμως, σύντροφοι, πώς η Αστική Τάξη επιβιώνει σε επίσης δύσκολες καταστάσεις; Γιατί ένα ΚΚ να μην έχει την ευελιξία και τις εφεδρείες, ώστε να επιβιώσει σε καταστάσεις που εμφανίζονται στην πορεία του;
Αυτό είναι ένα μεγάλο Ερώτημα, που οι ρίζες του είναι πολύ βαθιές, και που εδράζονται στην ανάγκη να είναι το Κόμμα συμπαγές όχι μόνο σε εποχές επαναστατικής διαδικασίας, αλλά και συνήθους λειτουργίας εφ' όσον είναι περικυκλωμένο από τον ταξικό εχθρό.
Επί Λένιν αυτό σήμαινε διαρκή επαγρύπνηση και συνεχή αγώνα και εγρήγορση απέναντι στις καταστάσεις. Ο Λένιν δε διέγραψε ούτε εκτέλεσε στελέχη του ΚΚ, έπειθε με τις θέσεις του, και ανάγκαζε σε έξοδο από το Κόμμα όσων δεν εφάρμοζαν τις βασικές του Αρχές και το Πρόγραμμά του, αρχικά τους Εσέρους, μετά τσάκισε την εξέγερση της Κροστάνδης, όμως πρέπει να τονιστεί ότι τότε το Κόμμα λειτουργούσε σύμφωνα με τον Δημοκρατικό Συγκεντρωτισμό, έτσι, όλα τα μέλη σκέφτονταν και στην πλειοψηφία τους καταλάβαιναν το σωστό και φυσικά εφάρμοζαν και ακόμη έλεγχαν την εφαρμογή του Προγράμματος και του Καταστατικού.
Μετά, άρχισε η συγκέντρωση της Εξουσίας ανάμεσα σε συγκεκριμένους κομματικούς κύκλους (και βέβαια άλλο η συγκέντρωση της Εξουσίας και άλλο ο Δημοκρατικός Συγκεντρωτισμός) που τελικά οδήγησε στην κομματική νομενκλατούρα, η οποία άφηνε ανεξέλεγκτους τους καιροσκόπους στο να καταλάβουν το Κόμμα. Αρχισε η κομματική ιεραρχία να σημαίνει και ιεραρχία στην ορθότητα των Αποφάσεων, προχωρήσαμε στην αποδυνάμωση των σοβιέτ, στη διαφοροποίηση των μελών από τα στελέχη, και σε όσα ανέλυσα στην αρχή αυτού του κειμένου με αποτέλεσμα αυτό που τελικά επισημαίνουν έστω και με κρύα καρδιά οι Θέσεις, την απομάκρυνση των μελών από το Κόμμα κ.λπ. κ.λπ. Και επισημαίνουν επιτέλους και οι Θέσεις ως αίτια, τη «μονιμότητα των στελεχών» (Θέση 25), όπως και τη δυνατότητα «απαλλαγής των βουλευτών από τα παραγωγικά τους καθήκοντα» (στην ίδια Θέση). Μα, σύντροφοι, είπα εγώ κάτι διαφορετικό στο κείμενό μου (17.8.2006 προς το ΠΓ) για τα «επαγγελματικά στελέχη»;
Απλά αυτό που τονίζω συνέχεια είναι ότι η εξέλιξη (ούτε ανατροπή, ούτε κατάρρευση αν θέλετε) πρέπει να μας προβληματίσει και εμάς στο δικό μας κόμμα στο οποίο βλέπω να εξελίσσονται οι ίδιες διαδικασίες, που μοιραία θα οδηγήσουν στις ίδιες καταλήξεις. Απλά επειδή δεν είμαστε Κόμμα Εξουσίας, και δεν μπορούμε να χάσουμε κάτι που δεν έχουμε, θα οδηγηθούμε σε συρρίκνωση και η Αριστερά θα παραπαίει στα επικοινωνιακά τρικ του κάθε «έξυπνου» σοσιαλδημοκράτη, είτε αυτός είναι ο κάθε Αντρέας είτε ο κάθε Τσίπρας είτε ο κάθε επόμενος. Και το χειρότερο, δε θα κερδίσουμε αυτό που δεν έχουμε και για το οποίο παλεύουμε, την Εργατική Εξουσία, τη Δικτατορία του Προλεταριάτου και τον Σοσιαλισμό.
Γεώργιος Μ. Σαρηγιάννης
ΚΟΒ ΕΜΠ / Δομικών
Ριζοσπάστης - 7 Φεβρουαρίου 2009
