Αγαπητοί σύντροφοι,
Με την επέτειο (91η) της Οχτωβριανής Επανάστασης σκέφτηκα ότι είναι απαραίτητο να απαντήσω στον λίβελο του Γιώργου Ρούση που δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη» της Κυριακής, 2/11/2008.
Από πολύ καιρό πριν, ως εδώ στη Γαλλία, ο Γ. Ρούσης το παίζει κήνσορας του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και, όπως όλοι του είδους του, καταφεύγει στον αντισταλινισμό.
Το ιδιαίτερο αυτή τη φορά είναι ότι δεν κρύβει την αφετηρία του (Χρουτσιόφ, 20ό Συνέδριο). Ο κύριος αυτός, λοιπόν, στη φούρια του να συκοφαντήσει το Κόμμα, αποδεικνύεται ανιστόρητος (θλιβερό για έναν καθηγητή).
Το εντυπωσιακό άλμα της Σοβιετικής Ενωσης από το 1929 έως το 1940 (βγήκε από το ξύλινο άροτρο κι έγινε βιομηχανική δύναμη πρώτου μεγέθους) και από τη μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη έως την πρωτοπορία της στο διάστημα, τα γεγονότα απαντούν μόνα τους. Καλό είναι, όμως, να αναφερθούν τα δεδομένα για κάθε παραγωγικό τομέα.
Στην αγροτική παραγωγή, σύμφωνα με το πρόγραμμα του ΚΚΣΕ, η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων όφειλε να πραγματοποιήσει δυο κύρια καθήκοντα:
α) Να παράγει άφθονα τρόφιμα ποιότητας και
β) Να εξασφαλίσει το βαθμιαίο πέρασμα της αγροτικής οικονομίας σε κομμουνιστικές σχέσεις.
Η εφαρμογή αυτού του προγράμματος στη διάρκεια της πρώτης περιόδου της σοβιετικής οικονομίας (1917-1955) ολοκλήρωσε τη δημιουργία γερής και γόνιμης βάσης για την ανάπτυξη της γεωργικής παραγωγής της ΕΣΣΔ. Η συγκρότηση νέων δομών (συνεταιριστικών κολχόζ και κρατικών σοβχόζ) σε μεγάλες εκτάσεις επέτρεψε την καλύτερη μηχανοποίηση καλλιέργειας και συγκομιδής. Το 1940 η σοβιετική γεωργία διέθετε 235.000 τρακτέρ. Να σημειωθεί ότι η ετήσια παραγωγή τους αυξήθηκε από 1.300 (το 1928) σε 31.600 (το 1940).
Ετσι έγινε δυνατή η γοργή επέκταση καλλιεργήσιμης γης σε καινούριες περιοχές. Οι σπαρμένες επιφάνειες από 113 εκατομμύρια εκτάρια (1 εκτάριο=10 στρέμματα) που ήταν το 1928 αυξήθηκαν σε 150,6 με παράλληλη αύξηση της παραγωγικότητας και των γεωργικών παραγωγών.
Στον τομέα της βιομηχανικής παραγωγής συγκεντρώθηκε το μεγαλύτερο μέρος των προσπαθειών του σοβιετικού λαού και αποτέλεσε το κύριο μέτωπο όπου κερδήθηκε η μάχη της ανάπτυξης της σοβιετικής οικονομίας και σε τελευταία ανάλυση της επιβίωσης της ΕΣΣΔ απέναντι στις καπιταλιστικές επιθετικές επιδιώξεις. Ο πρώτος όρος της επιτυχίας ήταν η δημιουργία μιας βιομηχανίας παραγωγής μέσων παραγωγής ικανής να συγκριθεί μ' αυτές των καπιταλιστικών δυνάμεων. Ο δεύτερος όρος ήταν η δημιουργία μαζικών εργαλείων παραγωγής, ώστε να αντικαταστήσουν τα ατομικά εργαλεία παραγωγής. Αυτοί οι δύο όροι τηρήθηκαν από το ξεκίνημα της εκβιομηχάνισης της χώρας. Οι αρχικές αυτές βιομηχανικές επενδύσεις αποτέλεσαν το εφαλτήριο της βιομηχανικής ανάπτυξης της ΕΣΣΔ που εγκαινιάστηκε με τα πρώτα πεντάχρονα πλάνα στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και αναπτύχθηκε με πρωτόγνωρους ρυθμούς, τη στιγμή ακριβώς που οι βιομηχανίες του καπιταλιστικού κόσμου γνώριζαν σοβαρότατες κρίσεις. Αντίθετα, από το σύστημα Τάιλορ Φορντ, ο εργαζόμενος καλείται να συμμετάσχει με τη συνειδητή δράση του στην πρόοδο της «δικής» του βιομηχανίας, γεγονός που επέφερε τη θεαματική της ανάπτυξη. Μέσα σε 10 χρόνια, το 1938, πριν ακόμα τελειώσει το 3ο πεντάχρονο πλάνο, αντιπροσώπευε τα 2/3 της παραγωγικής δύναμης των ΗΠΑ.
Ο σταχανοφισμός σαν κίνημα βασίστηκε στο γεγονός ότι ο Σοβιετικός εργάτης, ασφαλισμένος κοινωνικά από κάθε άποψη, ήταν στην εποχή εκείνη άμεσα ενδιαφερόμενος για την αύξηση της αποδοτικότητας. Γι' αυτό και οι τεχνολογικές καινοτομίες (συνεχής ροή στη σιδηρουργία, γιγάντιοι υψικάμινοι κλπ.) πλήθαιναν εκείνη την εποχή. Οι απλές κατασκευαστικές μηχανές, π.χ. από 2.000 το 1928 αυξήθηκαν στις 58.400 το 1940. Επίσης οι ηλεκτρικοί κινητήρες, από 204.000 kw αυξήθηκαν το 1940 σε 1.800.000 kw.
Στον τομέα της παραγωγής Ενέργειας, το πλάνο GOERLO κινητοποίησε, με προσωπική παρακολούθηση του Λένιν, όλο το τότε ειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και όλες τις υλικοτεχνικές δυνατότητες της χώρας. Ετσι και αλλιώς, στο ξεκίνημα υπήρχε μια φανερή τεχνολογική καθυστέρηση που αποτελούσε τον κυριότερο περιοριστικό παράγοντα στον τομέα αυτό.
Η πρώτη προσπάθεια κατευθύνθηκε στην αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας, γνωστών και ήδη εκμεταλλεύσιμων και, ταυτόχρονα, στην ανακάλυψη υπαρχόντων δυνητικών. Τα γνωστά ανθρακωρυχεία του Ντουμπάς αξιοποιήθηκαν με την εφαρμογή των τότε τεχνολογικών καινοτομιών και την ορθολογική οργάνωση της διαδικασίας παραγωγής βασισμένης στη σοσιαλιστική άμιλλα. Στο μεταξύ ανακαλύφθηκε η ανθρακοφόρος λεκάνη του Κουλμπάς που υπερδιπλασίασε τις δυνατότητες παραγωγής της ΕΣΣΔ. Στο μέτρο της ανάπτυξης της παραγωγής άνθρακα δημιουργήθηκαν διάφοροι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί που προμήθευαν τις βιομηχανικές περιοχές με ηλεκτρική ενέργεια. Στη συνέχεια κατασκευάστηκαν και άλλοι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί που λειτουργούσαν με πετρέλαιο ή με φυσικό αέριο. Από το 1913 έως το 1940 η παραγωγή πετρελαίου τριπλασιάστηκε, αυτή του αερίου τετραπλασιάστηκε και αυτή του άνθρακα εφταπλασιάστηκε. Ξεκίνησε, επίσης, η δημιουργία υδροηλεκτρικών σταθμών. Η τοποθέτηση των σταθμών αυτών έθεσε το πρόβλημα της μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας στις περιοχές χρησιμοποίησής της. Η ΕΣΣΔ υπήρξε πρωτοπόρα στη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλες αποστάσεις (20.200 χιλιόμετρα το 1940) και του φυσικού αερίου.
Τέλος, στον τομέα της αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης που αποτελεί το βάθρο της οικονομικής ανάπτυξης μιας χώρας και αντανακλά το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών της δυνάμεων, η ΕΣΣΔ οργάνωσε ταχύτατα και ουσιαστικά την αποτελεσματικότητα του συστήματος εκπαίδευσης, που ήταν ζωτικής σημασίας για την πορεία του σοσιαλισμού. Πριν την Οχτωβριανή Επανάσταση, το 75% του πληθυσμού στην επικράτεια της Τσαρικής αυτοκρατορίας δεν ήξερε ούτε να διαβάζει ούτε να γράφει.
Η εξουσία των Σοβιέτ έλυσε αυτό το ζήτημα σε 15 χρόνια. Το 1919, ο Λένιν υπέγραψε το διάταγμα για την οργάνωση γενικής δημόσιας εκμάθησης γραφής και ανάγνωσης στη μητρική γλώσσα ή στα ρώσικα, σύμφωνα με τη θέληση των πολιτών.
Τα μαθήματα αυτά οργανώθηκαν σε χιλιάδες πόλεις και χωριά, με τη συμμετοχή των εγγραμμάτων νέων, των διανοουμένων και των κοινωνικών οργανώσεων. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, η πρωτοβάθμια υποχρεωτική εκπαίδευση είχε ολότελα κατακτηθεί και γύρω στο 1935 η ελάχιστη υποχρεωτική εκπαίδευση έγινε 7χρονης διάρκειας. Η συνταγματικά κατοχυρωμένη ισοτιμία των φύλων στην ΕΣΣΔ εξασφάλιζε επίσης την ισότητα των πολιτών σ' όλα τα επίπεδα δραστηριότητας και σ' όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής. Το κράτος πρόσφερε στις γυναίκες πολλές δυνατότητες για να συμβιβάσουν τις οικογενειακές τους υποχρεώσεις με την κοινωνική δραστηριότητα.
Το 1940, στην ΕΣΣΔ, με πληθυσμό 194,1 εκατομμυρίων, υπήρχαν 3,9 εκατ. αγράμματοι, 9,8 εκατομμύρια μαθητών 2ου κύκλου Γενικής Εκπαίδευσης και 1,2 εκατομμύρια φοιτητών.
Αυτά είναι τα πραγματικά δεδομένα της εξέλιξης της ΕΣΣΔ, για την περίοδο στην οποία αναφέρεται ο λίβελος του Γ. Ρούση.
Με συντροφικούς χαιρετισμούς
ΠΗΓΕΣ
-- «L' Economie de l' URSS» Pierre Courriere Editien Massen, Paris, 1984.
-- «Genese et Economie de l' URSS» de A. Gauthier et A. Reynand Editions Breal, Paris, 1989.
-- «Economie Mondiale» delnis le XIX: siecle, A. Gouthier Editions Breal, Paris, 1995.
-- Ann naire Statistique de l' UNESCO, 1982, σελ. 324-325.
-- Εκδοση Στατιστικών Ενωμένων Εθνών 1982 και 1961.
-- Quid 1982, Editions 1982 et 1991 R.L.T. - Robert Laffon.
Λάμπρος Τσελίκας
Πρώην Διευθυντής Μελετών στη SEDES
Ριζοσπάστης - 21 Δεκεμβρίου 2008
