Μελετώντας τις Θέσεις της ΚΕ για το 18ο Συνέδριο, σίγουρα, δεν θα καταλήξουμε σε δύο συμπεράσματα.
α. Δεν μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι γίνεται προσπάθεια εξωραϊσμού της εποχής ΣΤΑΛΙΝ.
β. Δεν μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι «προχωράμε» σε μια Σταλινοποίηση του ΚΚΕ.
Και τα δύο ζητήματα που τίθενται από σ/φους στον προσυνεδριακό διάλογο, φανερώνουν αδυναμία προσέγγισης σε μια κατασυκοφαντημένη εποχή του κομμουνιστικού κινήματος. Και το χειρότερο, όσοι τα ανακαλύπτουν καταλήγουν, όχι σε μια αντικειμενική θεώρηση της ιστορίας, αλλά σε προσωπικές απόψεις - θέσεις, χωρίς να έχουν το κουράγιο να επανατοποθετηθούν, κάτι που κάνει το ίδιο το ΚΚΕ. Να επανατοποθετηθεί δηλαδή σε ζητήματα της λεγόμενης περιόδου ΣΤΑΛΙΝ, που κάθε άλλο παρά κοντά στις σημερινές προσεγγίσεις ήταν. Και η επανατοποθέτηση αυτή νομίζω ότι βάζει τα πράγματα στην σωστή τους θέση.
Ακόμα χειρότερο βέβαια είναι ότι οι σ/φοι που θέτουν τέτοια ζητήματα τα θέτουν με αφοριστική διάθεση όπως: «Ο σοσιαλισμός που δεν γνωρίσαμε», ή για «όνειρα που θα χαθούν» ή με παράθεση τσιτάτων, την ίδια στιγμή που η δομή της άποψής τους στηρίζεται στον αφορισμό και στην «τσιτατολογία».
Η επαναφορά «στο τραπέζι» των «δικών της Μόσχας», ή η «εκτέλεση πρώην κομματικών στελεχών», στηρίζεται στην όχι επαναστατική αντίληψη της ταξικής πάλης.
Δεν στηρίζεται στις επαναστατικές συνθήκες που δημιουργούνται με την κατάληψη και την διατήρηση της εργατικής εξουσίας, και το αποκορύφωμα της ταξικής σύγκρουσης.
Απλά μεταφέρουν την κυρίαρχη άποψη από το 20ό Συνέδριο και μετά, (άποψη που άνθισε στους οπορτουνιστικούς χώρους του ευρωκομουνισμού), που δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ο μικροαστισμός του επαναστάτη την ώρα της σύγκρουσης, διανθισμένος με ολίγη επανάσταση, των... Γαρυφάλλων.
Ακόμα - ακόμα, οι θιασώτες της άποψης περί δήθεν σταλινοποίησης του ΚΚΕ, ξεχνούν τα παραδείγματα της παρισινής κομμούνας, και την προσπάθειά της να διατηρήσει την εξουσία.
Η ουσία, όμως, δε βρίσκεται στο ότι ξεχνούν. Βρίσκεται στο ότι δεν μπορούν να ερμηνεύσουν τις επαναστατικές διαδικασίες που συντελούνται στη συγκεκριμένη περίοδο.
Βρίσκεται στο ότι δεν μπορούν να ερμηνεύσουν, ότι ο ΣΤΑΛΙΝ όχι ως πρόσωπο, αλλά ως κομμουνιστής, δέχθηκε την πιο λυσσαλέα επίθεση από την παγκόσμια αντίδραση και τον διεθνή οπορτουνισμό, με γνωστή βέβαια την κατάληξη του τελευταίου.
Αλήθεια, μήπως θυμούνται κάποιοι πώς αποκαλούσε η ντόπια αντίδραση τον ΧΑΡΙΛΑΟ ΦΛΩΡΑΚΗ, και τι επίθετα έβαζε δίπλα στο «Καπετάν Γιώτης»;
Οι απόψεις αυτές ξεκινάνε από την μη κατανόηση περί δημοκρατίας, ελευθερίας κ.λ.π. στο Σοσιαλισμό, στον καπιταλισμό, και σε περιόδους επαναστατικής πάλης.
Ακούγεται παράξενα, για καθηγητές, σχολιογράφους, Μαρξιστές, να μην αντιλαμβάνονται την διαφορετικότητα των ιστορικών περιόδων, και τις παραδόσεις - εμπειρίες του κάθε λαού.
Πέραν αυτών, υπάρχει και η κουτοπονηρίστικη άποψη που λέει: «μα καλά μετά το 20ό Συνέδριο το ΚΚΣΕ έγινε αυτόματα οπορτουνιστικό»;
Οχι βέβαια. Ο οπορτουνισμός αποδείχτηκε ότι ήταν μέσα στο κόμμα με συγκεκριμένους εκφραστές που βρήκαν την ευκαιρία με τον θάνατο του ΣΤΑΛΙΝ να βγουν στην επιφάνεια.
Μέσα στο «παλιό» με βάση τον διαλεκτικό υλισμό υπάρχει πάντα το «καινούργιο» που σε πρώτη ευκαιρία, και όταν οι συνθήκες είναι ώριμες, θα βγει στην επιφάνεια. (Εδώ το «παλιό» και το «καινούργιο» δεν χρησιμοποιούνται ως ποιοτικά στοιχεία, ή με το νόημα που έχουν).
Μήπως το ίδιο δεν έχει συμβεί και στο ΚΚΕ με την οπορτουνιστική ομάδα ΦΑΡΑΚΟΥ κ.λπ. το 1987- 1991; Γιατί είχαμε ξεχάσει, ότι «καλή η εμπιστοσύνη αλλά καλύτερος ο έλεγχος»;
Από το 1937 ακόμα με την «έκθεση και κλείσιμο στην Ολομέλεια της ΚΕ του ΠΚΚ(μπ) για τις ελλείψεις της κομματικής δουλειάς» Ο ΣΤΑΛΙΝ προειδοποιούσε: «...Δεν είναι παράξενο ότι μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα παραζάλης, ξιπασιάς και αυταρέσκειας, την ατμόσφαιρα των θριαμβολογιών και των θορυβωδών αλληλοεγκωμιασμών οι άνθρωποι ξεχνούν ορισμένα ουσιώδη γεγονότα, που έχουν πρωταρχική σημασία για τις τύχες της χώρας μας, οι άνθρωποι αρχίζουν να μην προσέχουν τέτοια δυσάρεστα γεγονότα, όπως είναι η καπιταλιστική περικύκλωση, οι νέες μορφές δολιοφθοράς ... Τι σημασία έχουν (λένε) όλα αυτά όταν εμείς υπερεκπληρώνουμε τα οικονομικά μας σχέδια; ...Καταστατικό του κόμματος, αιρετότητα των κομματικών οργάνων, λογοδοσία των κομματικών καθοδηγητών ενώπιον της κομματικής μάζας; Μα χρειάζονται όλα αυτά;.... Να ένα χειροπιαστό παράδειγμα του πόσο εύκολα και απλά κολλούν πολιτική τύφλωση ορισμένοι έμπειροι σ/φοι...»
Αυτή είναι μια από τις πολλές προειδοποιήσεις-διαπιστώσεις για του τι θα επακολουθούσε και θα φτάναμε στο 20ό συνέδριο.
Η κυρίαρχη θέση στο κείμενο των Θέσεων βέβαια είναι οι ανατροπές και πώς αυτές έγιναν, και όχι η περίοδος ΣΤΑΛΙΝ.
Μπορούμε να απαντήσουμε με δεκάδες επιχειρήματα και απόψεις. Να δούμε «την αξία του εμπορεύματος», να δούμε «το κοινωνικό προϊόν» κ.λπ. Να δούμε, τελικά, ζητήματα που τα ξέρουμε, και ακόμα ότι όλα αυτά έπρεπε να εφαρμοσθούν, αντί να τα αναμασάμε. Εδώ τα πράγματα είναι απλά.
Είναι απλά γιατί ο Μ/Λ δίνει απαντήσεις, και ταυτόχρονα είναι και ο μπούσουλας για την διαχείριση της εξουσίας στον Σοσιαλισμό, και γιατί η οικονομική θεωρία του Σοσιαλισμού δεν επιδέχεται παρεκκλίσεις ή παρεκτροπές. Δεν μπαίνει με την έννοια του δόγματος βέβαια, αλλά με την προϋπόθεση ότι οι όποιες συμπληρώσεις, αλλά και απορρίψεις σε ορισμένα ζητήματα, θα έχουν να κάνουν, όχι με την είσοδο από το παράθυρο του καπιταλισμού, αλλά με την θωράκιση του σοσιαλισμού.
Αντί, λοιπόν, να θεωρητικολογούμε για τις ανατροπές δεν έχουμε παρά να τις δούμε πάλι, με βάση το διαλεχτικό υλισμό.
Τα σκουλήκια στο τραπέζι δεν εμφανίζονται από τον Θεό, όταν δεν τα φέρνει κάποιο χέρι. Είναι αποτέλεσμα του σάπιου μήλου που είναι στην φρουτιέρα αλλά και των συνθηκών που επικρατούν γύρω γύρω. Εδώ το σάπιο μήλο είναι το κόμμα.
Προκύπτει λοιπόν άλλο ένα ερώτημα κάθε άλλο παρά απλό. Η ηγεσία του κόμματος ήταν σε θέση να παρακολουθήσει και να παρέμβει έτσι ώστε να αποφευχθούν οι παρεκκλίσεις;
Νομίζω ότι μέχρι το θάνατο του ΣΤΑΛΙΝ είχε αυτή την δυνατότητα, που μετά όχι μόνο την έχασε, αλλά και πρωτοστάτησαν στελέχη του ΚΚΣΕ στο να υπάρξουν οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις βοηθούμενοι βέβαια και από την εκατόμβη θυμάτων του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου μεταξύ των οποίων και χιλιάδες κομματικά στελέχη πρώτης γραμμής.
Πέρα από αυτά όμως, εμείς σαν κόμμα πρέπει να σταθούμε και σε μερικά άλλα ζητήματα που έχουν να κάνουν και με την λειτουργία του ΚΚΣΕ, έτσι ώστε να τα έχουμε ως «παραδείγματα προς αποφυγήν» σήμερα αλλά και στο μέλλον.
Σε ποιο βαθμό λειτούργησε ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός;
Τα κομματικά στελέχη ήταν κάτω από τον διαρκή έλεγχο της εργατικής τάξης και των μελών;
Πώς γινόταν η ανάδειξη των στελεχών; Επρεπε τα διευθυντικά στελέχη να είναι ταυτόχρονα στελέχη του κόμματος, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τη δυνατότητα άσκησης ελέγχου στους διευθυντές τους;
Το «αναγκαίο κακό» κατά τον ΛΕΝΙΝ, οι επαγγελματίες επαναστάτες, (επαγγελματικά στελέχη) ήταν σε τέτοιο επίπεδο ώστε να θυσιάσουν την θέση τους στον κρατικό και τον κομματικό μηχανισμό ασκώντας κριτική στις παρεκκλίσεις που έβλεπαν;
Στις Θέσεις της ΚΕ δεν μπαίνει ξεκάθαρα, για του τι κόμμα ήταν το ΚΚΣΕ μετά το 20ό Συνέδριο. Γιατί κομμουνιστικό δεν μπορεί να ήταν μέχρι την τελική ανατροπή. Αυτό το ζήτημα πρέπει να ξεκαθαρίσει γιατί έτσι απαλλαγμένοι από τις οποιεσδήποτε συναισθηματικές καταστάσεις θα μπορέσουμε να δούμε καλύτερα τα πράγματα.
Συμπερασματικά λοιπόν, και αφού ξεκαθαρίσουμε με την αμοιβή στον σοσιαλισμό, ή τις εμπορευματικές σχέσεις, ή με την αξία του προϊόντος, θα πρέπει να δούμε εκείνες τις ασφαλιστικές δικλίδες που να προστατεύουν το καταστατικό του κόμματος από τις παραβιάσεις του.
Οι ανατροπές και η μη αντίσταση σε αυτές, ήταν καθαρά θέμα καταστατικού και λειτουργίας του κόμματος. Μιας λειτουργίας που κατά τα φαινόμενα και τα αποτελέσματα είχε προσαρμοσθεί στα μέτρα της λειτουργίας του κράτους, όταν αυτό είχε οδηγηθεί σε Σοσιαλιστική καρικατούρα μετά το 20ό συνέδριο, με συνεχείς διολισθήσεις.
Ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός δεν φτάνει στο να αποφευχθούν παραβιάσεις στη λειτουργία του κόμματος, γιατί μπορεί σε κάποια χρονική στιγμή, η ίδια η πλειοψηφία, να είναι αντικομματική, όταν έχουν δημιουργηθεί από τα πριν εκείνες οι συνθήκες που θα έχουν αναδείξει μια τέτοια πλειοψηφία. Και αυτό θα γίνει, όταν οι μειοψηφούσες απόψεις, δεν μπαίνουν στην βάσανο της αξιολόγησης με καταστατικά και ιδεολογικά κριτήρια, αλλά αξιολογούνται με βάση την αντίθεση στην κυρίαρχη άποψη που μπορεί να είναι και οπορτουνιστική.
Ελπίζω σ/φοι να συνέβαλα στον διάλογο του 18ου Συνέδριου του ΚΚΕ και επίσης ελπίζω, ότι κάποια μέρα θα δικαιωθούν οι σ/φοι εκείνοι που δεν τα κατάφεραν να γίνουν μέλη του κόμματος, γιατί ανοιχτά είχαν εκφράσει την αντίθεσή τους στο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, και στη διάλυση των ΚΟ του ΚΚΕ που ήταν κι αυτή συνέπεια του 20ού Συνεδρίου.
Σταματόπουλος Γιώργος
Δυτική Αχτίδα της ΚΟΑ
Ριζοσπάστης - 28 Ιανουαρίου 2009
