Είναι σημαντικό γεγονός ότι όλο το Κόμμα συζητάει για το σοσιαλισμό. Ταυτόχρονα, παρουσιάζονται δυσκολίες λόγω έλλειψης ανάλογων θεωρητικών γνώσεων και ιστορικών στοιχείων, με αποτέλεσμα, τόσο την εύκολη απόρριψη κάποιων μέτρων και πολιτικών στη ΣΕ, όσο και την απόλυτη υπεράσπιση άλλων αμφιλεγόμενων. Θα ήταν χρήσιμο να είχαν διατυπωθεί σε παράρτημα ή στον «Ρ» οι γενικές κοινωνικές νομοτέλειες.
Θα καταθέσω ορισμένες σκέψεις, ανησυχώ όμως αν «μάθαμε να κουβεντιάζουμε τώρα».
1. Δεν μπορεί να υπάρξει αμφισβήτηση των επιτυχιών στη ΣΕ και τη συμβολή της στις κατακτήσεις των εργαζομένων στις καπιταλιστικές χώρες ιδιαίτερα της Ευρώπης.
2. Είχε μεγάλα αποτελέσματα η βασική γραμμή της Γ' Διεθνούς όπως καθορίστηκε από τον Λένιν «υπεράσπιση του σοσιαλιστικού κράτους, ιδεολογική πολιτική και οργανωτική δουλειά στην εργατική τάξη και τους λαούς». Στα πλαίσια αυτής της γραμμής σημειώνω:
-- Την πολιτική γραμμή της ειρηνικής συνύπαρξης κρατών με διαφορετικό κοινωνικό σύστημα.
-- Το αντιφασιστικό μέτωπο που αποφάσισε η ΚΔ το 1935.
-- Το Σύνταγμα του 1936 στην ΕΣΣΔ, που μεταξύ άλλων γενικεύτηκε το εκλογικό δικαίωμα με την καθολική μυστική ψηφοφορία, σε μια περίοδο που στη μισή Ευρώπη κυριαρχούσε ο φασισμός και δε γίνονταν εκλογές.
Οι πολιτικές αυτές λειτούργησαν υπέρ των ΚΚ, της ΣΕ και του σοσιαλιστικού συστήματος, έδωσαν τη δυνατότητα ανάπτυξης ρωμαλέου φιλειρηνικού αντιπολεμικού αντιιμπεριαλιστικού κινήματος οδήγησαν αργότερα στις συμφωνίες START, αλλά και στη διάσπαση του ιμπεριαλιστικού μπλοκ και τη συγκρότηση της αντιφασιστικής συμμαχίας ΣΕ - ΗΠΑ - Μ. Βρετανίας, στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στην άνοδο των απελευθερωτικών κινημάτων και στη χώρα μας, στο μεγαλείο της Εθνικής Αντίστασης του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΕΠΟΝ, στη μεγάλη ανάπτυξη και ισχυροποίηση του ΚΚΕ και στους ακατάλυτους δεσμούς του με το λαό μας.
3. Χρειάζεται παραπέρα μελέτη για μια σειρά θέματα, όχι μόνο από το ΚΚΕ αλλά και από μαρξιστικά ινστιτούτα άλλων ΚΚ, από μαρξιστές επιστήμονες και ιστορικούς. Ωστόσο, θεωρώ ότι αφετηρία όλων είναι η λειτουργία του ΚΚΣΕ, ότι μετά το Λένιν, οι όποιες αλλαγές πολιτικής και προσώπων έγιναν πάντα στο επίπεδο ηγεσίας, του ηγετικού πυρήνα και οι Κομματικές Οργανώσεις απλά επικύρωναν αποφάσεις, με ενημέρωση επιλεκτική, στην πράξη είχε διαμορφωθεί ένας ιδιότυπος καθοδηγητικός φραξιονισμός, που οδήγησε σε αδράνεια κομματικές και κοινωνικές οργανώσεις.
Για το σοσιαλισμό στη χώρα μας
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι εξελίξεις 1990-1991, η ανατροπή του σοσιαλισμού στη ΣΕ και τις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας, η συνεχής και πολύπλευρη δυσφήμιση έχει επηρεάσει αρνητικά, η κατάσταση είναι άσχημη, τολμώ να πω ότι σήμερα το ποσοστό της ελληνικής κοινωνίας που θέλει σοσιαλιστικό μετασχηματισμό είναι μικρότερο από το εκλογικό ποσοστό του ΚΚΕ. Επόμενα, το πρώτο ζήτημα που οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε είναι αυτό, να κάνουμε το σοσιαλισμό - κομμουνισμό ελκτικό σύστημα στα μάτια της εργατικής τάξης, της νεολαίας και του λαού, να πείσουμε με τις συγκεκριμένες προγραμματικές θέσεις και με την όλη λειτουργία, δράση, στάση και συμπεριφορά του Κόμματος, στα μεγάλα θέματα της εποχής.
Ορισμένες σκέψεις προτάσεις
α). Ενα σημαντικό ζήτημα που απασχολεί είναι το ύφος και το ήθος της εξουσίας, η αντίληψη και η νοοτροπία που θα κυριαρχήσει, όταν επικρατήσει η επανάσταση. Επιδίωξη του ΚΚΕ, υποχρέωσή μας είναι να πείσουμε για την ορθότητα της ιδεολογίας, των θέσεων και απόψεών μας. Να πείσουμε και να πειστούμε ότι για την πραγματοποίηση της σοσιαλιστικής επανάστασης και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, θα στηριζόμαστε στην ενεργό δράση της μεγάλης πλειοψηφίας της εργατικής τάξης και του λαού. Επόμενα, οι επεξεργασίες που γίνονται θα πρέπει να είναι απαλλαγμένες από κάθε διοικητική αυταρχική αντίληψη κάτι που δε χαρακτηρίζει το κείμενο των Θέσεων.
β). Συζήτηση γίνεται για τη δημοκρατία στο σοσιαλισμό. Δε θα πούμε κάτι έξω από τις γενικές νομοτέλειες και τις αρχές, θα πούμε καθαρά ότι η σοσιαλιστική δημοκρατία δε θα είναι βέβαια συνέχεια της αστικής, μπορεί να κρατήσει τα θετικά στοιχεία θα είναι όμως δημοκρατία που δημιουργείται μέσα στην ανάπτυξη της ιδεολογικής - πολιτικής - ταξικής πάλης, θα υπηρετεί και θα συμβάλλει στην ανάπτυξη του σοσιαλιστικού συστήματος. Και όπως αναφέρεται στο πρόγραμμα «η σοσιαλιστική δημοκρατία θα κατοχυρώσει την ύπαρξη των κομμάτων που δρουν στα πλαίσια του σοσιαλιστικού συντάγματος».
Στα πλαίσια αυτού του συντάγματος αναγνωρίζεται το δικαίωμα της προσωπικής ιδιοκτησίας που αποκτιέται από την εργασία και μεταβιβάζεται. Δεν είναι έξω από τις αρχές μας να διαβεβαιώσουμε ότι θα κατοχυρωθούν και θα διευρυνθούν όλες οι ελευθερίες και τα δημοκρατικά δικαιώματα και κατακτήσεις, ότι στο σοσιαλισμό δεν αφαιρούνται δικαιώματα αλλά τα προνόμια των ολίγων.
γ). Θα αντιμετωπιστεί το δημογραφικό πρόβλημα. Η πατρίδα μας θα πάψει να αποτελείται από μια γηρασμένη κοινωνία. Γι' αυτό το πρόβλημα θα διαμορφωθούν και θα αναπτυχθούν συγκεκριμένες πολιτικές και μέτρα, κίνητρα, γιατί σοσιαλισμός με γηρασμένες κοινωνίες δεν αναπτύσσεται.
δ). Σοβαρό ζήτημα αναδείχνεται η μελέτη και αξιοποίηση της ιστορικής πείρας του Κόμματός μας, του ΚΚΣΕ, του διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος. Τα συμπεράσματα είναι πολύ δύσκολο ζήτημα, κάτι που πριν 50 χρόνια είχε αποτέλεσμα δε σημαίνει ότι θα έχει και στο μέλλον και αντίστροφα. Επόμενα πέρα από γενικές νομοτέλειες δεν μπορεί να καθορίσουμε τι θα γίνει στο μέλλον. Αυτό θα κριθεί την περίοδο εκείνη, από τους συσχετισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο, στην περιοχή και τη χώρα μας. Από το ποιες θα είναι οι πολιτικές δυνάμεις στο ΑΑΔ Μέτωπο, τι στάση θα κρατήσουν και πώς θα εκφραστούν οι αντίπαλες δυνάμεις.
Από τις Θέσεις φαίνεται προσπάθεια γρήγορης τακτοποίησης οικονομικών ζητημάτων και λειτουργίας του πολιτικού συστήματος και όμως η αρνητική πείρα του ΚΚΣΕ δεν παίρνεται υπόψη, π.χ. ότι για να δημιουργηθούν προϋποθέσεις κομμουνιστικής κοινωνίας απαιτείται ένα λίγο πολύ μακρόχρονο ιστορικά στάδιο. Δεν αρκούν τα μέτρα στην οικονομία και οι υλικές προϋποθέσεις, ταυτόχρονα μ' αυτά και γι' αυτά, χρειάζεται ιδεολογική δουλειά σε βάθος, να αλλάξουν συνειδήσεις, να μετατραπεί το «εγώ» σε «εμείς», να διαμορφωθεί ο νέου τύπου άνθρωπος.
Με βάση αυτές τις σκέψεις, να ξαναδούμε ορισμένα σημεία, των Θέσεων 34, 36 και 38:
-- Στη Θέση 34, σελ. 39, αναφέρεται και σωστά, «κοινωνικοποιούνται η γη, οι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις στον αγροτικό τομέα», και συνεχίζει στην άλλη παράγραφο «προωθείται ο παραγωγικός συνεταιρισμός της μικρής αγροτικής παραγωγής», θεωρώ ότι αυτή η εκτίμηση δεν αποδίδει την πραγματικότητα της κατάστασης, δεν υπάρχουν μόνο μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις και μικρή αγροτική παραγωγή. Υπάρχει και αυτό που θα μπορούν κανείς να αποκαλέσει «μεσαία» αγροτικά νοικοκυριά ή κατά κύριο επάγγελμα αγρότες και οφείλουμε αυτό το τμήμα να επιδιώξουμε την από τώρα ένταξή του στο ΑΑΔΜ και στους παραγωγικούς συνεταιρισμούς στο σοσιαλισμό.
-- Στη Θέση 36, «Το χρήμα σταδιακά χάνει το περιεχόμενό του ως μορφή αξίας», θεωρώ εντελώς άστοχο να ασχολούνται οι Θέσεις με κάτι που μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά από μακρόχρονη πορεία σοσιαλιστικής οικοδόμησης, κάτι που μπορεί να γίνει όταν ο κομμουνισμός γίνει παγκόσμιο σύστημα, πιο γρήγορα θα δημιουργήσει προβλήματα, όπως μπορεί και σήμερα η αναφορά του. Αλλά και ότι «μέτρο της ατομικής προσφοράς είναι ο χρόνος εργασίας» είναι λάθος, ένα τέτοιο μέτρο στο σοσιαλισμό θα οδηγούσε σε σωματική και πνευματική οκνηρία. Στο σοσιαλισμό η αμοιβή πρέπει να είναι στον καθένα σύμφωνα με την ποσότητα και την ποιότητα της δουλειάς του σε σχέση και με τη δυσκολία του παραγόμενου έργου.
-- Στη Θέση 38, σωστά αναφέρεται ότι «η επαναστατική εργατική εξουσία θα στηριχτεί στους θεσμούς που θα γεννήσει η επαναστατική πάλη της εργατικής τάξης και των συμμάχων της». Ομως οι πιο κάτω διατυπώσεις «μέσα από τις παραγωγικές κοινότητες θα εκλέγονται και θα ανακαλούνται οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στα όργανα εξουσίας» και «η σύνθεση των ανώτερων οργάνων διαμορφώνεται από την εκλογή αντιπροσώπων από τα κατώτερα μέσω αντίστοιχων σωμάτων», αναιρούν τη δυνατότητα διαμόρφωσης μέσα από την επαναστατική διαδικασία. Υποβαθμίζουν ακόμη και αναιρούν τη δυνατότητα των συμμάχων στο ΑΑΔΜ να έχουν λόγο γι' αυτά τα ζητήματα, ουσιαστικά αυτή η θέση στρέφεται ενάντια στη συγκρότησή του.
Η δυνατότητα της ανάκλησης μπορεί να γίνεται με πολλούς τρόπους π.χ. με απόφαση των συνδικάτων της περιοχής ή των οργάνων ΤΑ. Το πρόβλημα, πάντως, όπως φάνηκε και στη ΣΕ και σ' άλλες χώρες του σοσιαλισμού δεν είναι η δυνατότητα ανάκλησης, αλλά η μονιμότητα και πρέπει να θεσμοθετηθούν θητείες για την παραμονή στελεχών στα ανώτερα και ανώτατα κρατικά, συνδικαλιστικά και κομματικά όργανα.
Γι' αυτό το ζήτημα πρόσθετα θεωρώ ότι, όταν το Κόμμα έχει πρωτοστατήσει για την ψήφο των γυναικών, των νέων στα 18, δεν μπορεί στο σοσιαλισμό οι εκλογές να μην έχουν γενικό χαρακτήρα. Η ανάδειξη του ανώτατου οργάνου εξουσίας, η σύνθεσή του, πρέπει να γίνεται μέσα από άμεσες γενικές εκλογές, με δυνατότητα συμμετοχής όλων από ηλικία 18 ή και λιγότερο. Εκεί θα κρίνεται ο ρόλος του ΚΚΕ και των συμμάχων του.
Συντροφικά
Βασ. Καλαματιανός
Ριζοσπάστης - 14 Ιανουαρίου 2009
