Σύμφωνα με ανακοίνωση («Ριζοσπάστης» 5-10-2008) της επιτροπής για το Δημόσιο προσυνεδριακό Διάλογο του 18ου Συνεδρίου του ΚΚΕ, ο διάλογος θα διεξαχθεί σε δυο θέματα. 1ο θέμα: Απολογισμός από το 17ο Συνέδριο και τα καθήκοντα του Κόμματος έως το 19ο Συνέδριο. 2ο θέμα: Θέσεις για το Σοσιαλισμό, με βάση τις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ. Το πρώτο θέμα νομίζω ότι αφορά αποκλειστικά τα μέλη του Κόμματος τα οποία και γνωρίζουν, τα ζητήματα. Ετσι για όλους τους άλλους μοναδικό θέμα μένει το δεύτερο: «Θέσεις για το Σοσιαλισμό».
Διερωτάται κανείς πόσοι από τους εργαζόμενους στην Ελλάδα έχουν θέσεις για τον σοσιαλισμό.
Αποψη και γνώμη για το σοσιαλισμό έχουν όλοι, όπως άποψη και γνώμη έχουν για όλα τα κοινωνικά ζητήματα, θέσεις όμως έχουν μόνο αυτοί που μπορούν να τις τεκμηριώσουν έστω και στοιχειωδώς.
Η οργάνωση μιας δίκαιης και ευημερούσας κοινωνίας απασχολεί φιλοσοφικά τον Πλάτωνα στην «Πολιτεία» όπου διερευνά και τη δυνατότητα κατάργησης της ατομικής ιδιοκτησίας και την κοινοκτημοσύνη. Σήμερα, 24 αιώνες μετά, τα ζητήματα αυτά απασχολούν ακόμα τη φιλοσοφική και πολιτική σκέψη.
Είμαι σε αδυναμία να διατυπώσω και να τεκμηριώσω θέσεις για το πελώριο θέμα του σοσιαλισμού μέσα σε 1.200 λέξεις, θα εκθέσω λοιπόν συνοπτικά τη γνώμη μου για το θέμα αυτό.
Πρώτα πρέπει να δώσουμε τον ορισμό του σοσιαλισμού. Συμφωνώ γενικά με τον ορισμό που έδωσε η Αλέκα Παπαρήγα τον Νοέμβριο του 2002 στα Γιάννενα σε εκδήλωση της ΚΝΕ: «Σοσιαλισμός σημαίνει κοινωνικοποιημένη ιδιοκτησία των πάντων, των μέσων παραγωγής μηχανών, των μέσων παραγωγής όλων των καταναλωτικών αγαθών, κοινωνικοποιημένες υπηρεσίες, γη, σημαίνει εργατική εξουσία. Δηλαδή εξουσία της εργατικής τάξης, η οποία ασκείται με συμμάχους τα λαϊκά στρώματα που εκπροσωπούν προσοσιαλιστικές σχέσεις».
Ο σοσιαλισμός, κατά τη γνώμη μου, είναι αναγκαίος για μια ανθρώπινη κοινωνία, αλλά δυστυχώς παραμένει επίκαιρος μόνον ως ζήτημα φιλοσοφικής και ιδεολογικής αναζήτησης και όχι ως εφαρμογή. Είναι γνωστό το ανέκδοτο ότι όσα κόμματα στην Ευρώπη προεκλογικά επικαλέστηκαν τον σοσιαλισμό, στην πράξη εφάρμοσαν τον ανύπαρκτο σοσιαλισμό, γιατί προέβλεψαν ότι ο υπαρκτός σοσιαλισμός θα καταρρεύσει.
Στην παράγραφο 3 επίσης, των Θέσεων της ΚΕ αναφέρεται: «Η σοσιαλιστική οικοδόμηση είναι μια ενιαία διαδικασία η οποία ξεκινά με την κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη». Δηλαδή το πρώτο ζητούμενο είναι η κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη. Εδώ πρέπει να ορίσουμε τι εννοούμε «εργατική τάξη» το 2008.
Προσωπικά δεν μπορώ να δώσω τον ορισμό αυτό. Αν η εργατική τάξη είναι η καταπιεζόμενη και εκμεταλλευόμενη τάξη, τότε στην Ελλάδα στην εργατική τάξη ανήκει η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Τα εκλογικά αποτελέσματα όμως αποδεικνύουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία δε διαθέτει ταξική συνείδηση. Η ταξική συνείδηση λοιπόν παραμένει ένα τεράστιο πρόβλημα του παρελθόντος αλλά και μέχρι σήμερα αξεπέραστο. Αλλο ερώτημα είναι, κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη στην Ελλάδα ή σε όλο τον πλανήτη;
Στο σύνθημα των Μαρξ και Ενγκελς στο τέλος του Κομμουνιστικού Μανιφέστου «Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε» το «όλων» πρέπει να γράφεται με κεφαλαία γράμματα γιατί αν δεν είναι, όλων, τότε οι δυνατότητες επικράτησης είναι ανύπαρκτες.
Στην έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής» του 1988 του Κομμουνιστικού Μανιφέστου, στη σελίδα 11 αναφέρεται: «Η εκμεταλλευόμενη και καταπιεζόμενη τάξη (εργατική τάξη) δεν μπορεί να απελευθερωθεί από την τάξη που την εκμεταλλεύεται και την καταπιέζει (από την αστική τάξη) χωρίς να απελευθερώσει σύγχρονα και για πάντα ολόκληρη την κοινωνία από την εκμετάλλευση και την καταπίεση. Αυτή η ιδέα ανήκει αποκλειστικά και μόνο στον Μαρξ. Αυτό το έχω πει πολλές φορές τώρα, όμως είναι ίσα-ίσα που χρειάζεται η δήλωση αυτή να προταχθεί στο ίδιο το μανιφέστο.», πρόλογος του Ενγκελς στη γερμανική έκδοση του 1883.
Πρέπει λοιπόν, αξιοποιώντας την εμπειρία του παρελθόντος, να συζητήσουμε για το Σοσιαλισμό το 2008 με όρους και δεδομένα του 2008, και με όρους που θα επιθυμούσαμε, όπου στην Ελλάδα κυριαρχεί ο δικομματισμός με γυρίσματα μπρος-πίσω, όπου στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχουμε τον Νικολά Σαρκοζί, την Αγκελα Μέρκελ, τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, στη Ρωσία τον Πούτιν, στις ΗΠΑ τον Μπους, στην Κίνα ένα καπιταλιστικής κατεύθυνσης κομμουνιστικό κόμμα, στο Βιετνάμ ιδιωτικοποιούνται επιχειρήσεις, στη Νότια Αμερική παρακολουθούμε με αγωνία την πορεία των ελπιδοφόρων κινημάτων του Εβο Μοράλες, του Ούγκο Τσάβες, του Λούλα ντα Σίλβα κτλ.
Σε αυτό το περιβάλλον λοιπόν, τι ελπίδες έχει η εργατική τάξη να κατακτήσει την εξουσία; Πρέπει η αριστερά να δώσει στο λαό αξιόπιστη πρόταση εξουσίας, πρόταση διακυβέρνησης με κοινοβουλευτική ή επαναστατική διαδικασία.
Εγκριτοι οικονομολόγοι και πολιτικοί που αρνούνται τον καπιταλισμό, ομολογούν ότι η καπιταλιστική παραγωγική διαδικασία δημιουργεί μεν μεγαλύτερο εισόδημα αλλά υστερεί στη δίκαιη κατανομή αυτού του εισοδήματος.
Ο σοσιαλισμός, όχι αυτός που φανταζόμαστε, αλλά αυτός που θα εφαρμοστεί με τα σημερινά δεδομένα, θα έχει σίγουρα δικαιότερη κατανομή, αλλά θα έχει επαρκές εισόδημα να κατανέμει;
Ο καπιταλισμός σαπίζει αλλά δεν πεθαίνει όπως φαίνεται και τώρα από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Ο σοσιαλισμός από την άλλη δεν ωριμάζει διότι δεν τον καλλιεργούμε με ρεαλισμό αλλά με ιδεολογήματα των αρχών του περασμένου αιώνα. Και αν δεν ωριμάσει, τότε «καμία δομική αλλαγή δεν μπορεί να πετύχει αν δεν ωριμάσει στη συνείδηση του λαού», όπως έλεγε ο Λένιν, ο οποίος επίσης είπε: «πολιτική με την έννοια της λέξης μπορούν να κάνουν μόνο οι πολίτες διότι η πολιτική αυτούς αφορά, όμως οι πολίτες όντας ανοργάνωτοι, είναι έρμαια της κάθε κομματικής ηγεσίας».
Επομένως κατά τη γνώμη μου το να συζητάμε σήμερα για την κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη ως προϋπόθεση για την επικράτηση του σοσιαλισμού, με Θέσεις όπως αυτές που καταγράφονται στις Θέσεις της ΚΕ για το 18ο Συνέδριο, τότε το μόνο που κατορθώνουμε είναι να κρατήσουμε ζωντανό το σπόρο της ιδέας αυτής για να καρποφορήσει στις επόμενες γενιές. Διότι, πιστεύω ότι ο τίτλος του περιοδικού που εξέδιδε ο Κορνήλιος Καστοριάδης «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα», δίνει το νόημα της αναγκαιότητας του Σοσιαλισμού.
Φιλικά
Δημήτρης Λέκκας
Γενικός Γραμματέας Δήμου Καλαμαριάς
Ριζοσπάστης - 15 Ιανουαρίου 2009
