Το Κόμμα μας κάνει μια σοβαρή προσπάθεια, με τις «Θέσεις για το σοσιαλισμό», να απαντήσει σε ερωτηματικά, ιδεολογικο-πολιτικά κενά των κομμουνιστών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, από τα οποία επωφελείται χρόνια τώρα ο ταξικός μας αντίπαλος.
Βεβαίως, έγκαιρα (1995), το Κόμμα μας είχε καταφέρει να δώσει πρώτες απαντήσεις, στα ζητήματα της ανατροπής του σοσιαλισμού. Αφησε ζητήματα για διερεύνηση και τώρα επιστρέφει για να απαντήσει σε ορισμένα, χωρίς να αναιρεί τις εκτιμήσεις της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης (1995).
Παρά τις επιθέσεις των αντιπάλων μας, παραμένουμε σταθερά στη θέση (του 1995) πως η κοινωνία που οικοδομούσαν στην ΕΣΣΔ ήταν σοσιαλιστική! Υπερασπιζόμαστε τις κατακτήσεις της! Είμαστε περήφανοι για τη στάση αρχών, υπεράσπισης της ΕΣΣΔ, που ποτέ δεν εγκατέλειψε το Κόμμα μας! Ψάχνουμε τις αδυναμίες και τα λάθη στη σοσιαλιστική οικοδόμηση, για να βγάλουμε συμπεράσματα για το μέλλον!
Τα ζητήματα της οικονομίας του σοσιαλισμού δεν είναι απλή υπόθεση. Το κείμενο της ΚΕ αναλύει με συγκεκριμένα στοιχεία πως το πρόβλημα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης ήταν η υποχώρηση από τις αρχές του σοσιαλισμού - κομμουνισμού κι ο «δανεισμός» εργαλείων της αγοράς από τον καπιταλισμό! Από αυτήν την άποψη, καταρρέει ο μύθος: «Τι τα θέλετε, ο σοσιαλισμός δοκιμάστηκε και απέτυχε οικονομικά. Δεν είναι βιώσιμος!».
Στα ζητήματα της οικονομίας βρίσκεται η «καρδιά» των εξελίξεων, γιατί, όπως εύστοχα σημειώνεται: «Οσο η ηγεσία του ΚΚΣΕ υιοθετούσε επιλογές που αποδυνάμωναν τον κοινωνικό χαρακτήρα της ιδιοκτησίας και ενδυνάμωναν το στενό ατομικό και ομαδικό συμφέρον, δημιουργούνταν αισθήματα αποξένωσης από την κοινωνική ιδιοκτησία και διαβρωνόταν η συνείδηση. Ανοιγε ο δρόμος για την παθητικότητα, την αδιαφορία, τον ατομισμό, όσο η πράξη απομακρυνόταν όλο και περισσότερο από τις διακηρύξεις, όσο μειώνονταν οι ρυθμοί της διευρυμένης βιομηχανικής και αγροτικής αναπαραγωγής, επομένως και οι ρυθμοί ικανοποίησης των συνεχώς αυξανομένων κοινωνικών αναγκών. Ετσι εκφυλίζονταν τα κριτήρια του εργατικού ελέγχου ή αυτός έπαιρνε τυπικό χαρακτήρα».
Βεβαίως, υπάρχουν και άλλες σημαντικές πλευρές που αναδεικνύονται. Στις «Θέσεις για το σοσιαλισμό» δεν παρουσιάζονται μόνον τα ζητήματα της οικονομίας, αλλά και του πολιτικού εποικοδομήματος, καθώς και της διαμόρφωσης της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος (π.χ. η στάση απέναντι στη σοσιαλδημοκρατία και στη λεγόμενη «εθνικά σκεπτόμενη» αστική τάξη).
Για παραπέρα μελέτη παραμένουν ζητήματα, που αφορούν τη λειτουργία των λαϊκών θεσμών εξουσίας, ή των διεθνών οικονομικών σχέσεων στα πλαίσια του Συμβουλίου Οικονομικής Αλληλοβοήθειας (ΣΟΑ) κ.ά.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η εσωκομματική και δημόσια συζήτηση και το ντοκουμέντο, που θα εγκριθεί από το 18ο Συνέδριο, θα «βαθύνει» τις εκτιμήσεις μας για την προσωρινή ήττα του σοσιαλισμού, θα ενισχύσει το Κόμμα. Θα το «θωρακίσει» ακόμη περισσότερο στην προπαγάνδα του αντίπαλου.
Ο αντίπαλος έχει δείξει τα «δόντια» και τις προθέσεις του: Με την αντικομμουνιστική καμπάνια («μνημόνιο» Συμβουλίου Ευρώπης, Αποφάσεις ΕΕ και Ευρωκοινοβουλίου, Μνημείο για τα δήθεν «100 εκατομμύρια θύματα του κομμουνισμού», που αποφάσισε να στήσει στην Ουάσιγκτον η Αμερικάνικη Γερουσία). Με τις αναφορές του νεοεκλεγέντα Προέδρου των ΗΠΑ στη «σοβιετική επιθετικότητα», στον «ολοκληρωτικό κομμουνισμό», στον «κομμουνιστικό κίνδυνο» κ.ά. και την ταύτιση της ναζιστικής Γερμανίας με την ΕΣΣΔ. Με την απαγόρευση ΚΚ, του σφυροδρέπανου σε χώρες της ΕΕ!
Ο ιδεολογικός «πύραυλος», που έχουν εξαπολύσει σε βάρος του λαϊκού κινήματος, κουβαλά πολλές και διαφορετικές ιδεολογικές «κεφαλές». Εχει «προγραμματιστεί» να κάνει ελιγμούς, να αλλάζει ταχύτητα, ύφος, ανάλογα με την ιδεολογικο-πολιτική αντίσταση του λαϊκού κινήματος της κάθε χώρας, τα ιστορικά και πολιτικά βιώματα κάθε περιοχής, για να μπερδέψει και να αποπροσανατολίσει τα «αμυντικά» συστήματά μας. Αλλά ο σκοπός του παραμένει αναλλοίωτος: Να συντρίψει κάθε εστία αντίστασης κι αμφισβήτησης του καπιταλιστικού συστήματος. Να συγκαλύψει την καταπιεστική και εκμεταλλευτική εξουσία του κεφαλαίου με τη μορφή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Να ενταφιάσει κάθε δυνατότητα πειστικής προβολής της σοσιαλιστικής διεξόδου, της μόνης εναλλακτικής διεξόδου στην καπιταλιστική βαρβαρότητα.
Στο Συμβούλιο της Ευρώπης, χάρη στη λαϊκή κινητοποίηση, δεν έγινε κατορθωτό να περάσουν οι αντιδημοκρατικές «συστάσεις» μαζί με το αντικομμουνιστικό μνημόνιο. Ετσι, αν αρχικά «σημάδευαν» ανοιχτά την κομμουνιστική ιδεολογία και στη συνέχεια τα «κομμουνιστικά εγκλήματα», τώρα όλο και περισσότερο «εστιάζουν» στον Στάλιν. Οχι τυχαία εδώ ηγούνται οι δυνάμεις του λεγόμενου «Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς» (ΚΕΑ), όπου από τη χώρα μας συμμετέχει ο ΣΥΝ, με «παράδοση» στον αντισοβιετισμό. Η «σταλινολογία» είναι το «σκιάχτρο» που κουνάνε, προσπαθώντας να πείσουν πως η σοσιαλιστική κοινωνία θα είναι «βίαιη» κι «ανελεύθερη» κοινωνία.
Τους ενοχλεί αφάνταστα το γεγονός ότι το ΚΚΕ δε συμμετείχε κι ούτε ως τα τώρα συντάχθηκε σ' αυτήν την αντισταλινική εκστρατεία και δήλωσε εκείνο το σύγχρονο «Μολών λαβέ» στην αντικομμουνιστική υστερία. Τους ενοχλεί που το ΚΚΕ προσπαθεί να κρίνει τη σοσιαλιστική οικοδόμηση χωρίς ωραιοποίηση ή μηδενισμό, δηλαδή αντικειμενικά αλλά με ταξικότητα, από τη σκοπιά της ωρίμανσης της σοσιαλιστικής οικοδόμησης προς την ανώτερη κομμουνιστική βαθμίδα. Γι' αυτό κριτικά, κι όχι απορριπτικά, αντιμετωπίζει όλη τη σοσιαλιστική περίοδο. Σε αρκετές θέσεις, υπάρχουν κριτικές επισημάνσεις, προβληματισμοί και για την περίοδο που επικεφαλής του Κόμματος ήταν ο Στάλιν. Ομως, σε καμία περίπτωση δε θα δεχτούμε την ιμπεριαλιστική προπαγάνδα γι' αυτήν την περίοδο, όπως και συνολικά για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού!
Αυτοί που την αποδέχονται, άμεσα ή έμμεσα, αποδέχονται την αστική αντίληψη στα ζητήματα της επαναστατικής βίας και της δημοκρατίας. Αλήθεια, πώς θα έπρεπε οι μπολσεβίκοι να αντιμετωπίσουν τους αντεπαναστάτες, την επέμβαση των ξένων ιμπεριαλιστών, τους οπορτουνιστές που εξελίχθηκαν σε αντεπαναστάτες; Πώς θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν την αντεπαναστατική δράση των κουλάκων κι όσων τους στήριζαν, ή στη συνέχεια αυτούς που κατατάχθηκαν στις «λεγεώνες των Ες-Ες» και στο στρατό του στρατηγού Βλάσοφ και σε άλλα φιλο-ναζιστικά στρατιωτικά σώματα και πολέμησαν την ΕΣΣΔ;
Τους αστούς τους «καίει» το ότι η Επανάσταση επιδίωξε και πέτυχε να υπερασπίσει τον εαυτό της, σε συνθήκες απερίγραπτης έντασης της ταξικής πάλης, και επί Στάλιν να συντρίψει κάθε φανερή ή υπόγεια προσπάθεια ανατροπής της. Οτι έκανε τέτοια οικονομικά θαύματα, που οι αστοί οικονομολόγοι της εποχής τα θεωρούσαν αδιανόητα για τις καθυστερημένες κοινωνίες της τσαρικής αυτοκρατορίας, που κληρονόμησε η επανάσταση. Γενικευμένος εξηλεκτρισμός, εκβιομηχάνιση, καταπολέμηση της αγραμματοσύνης, κολεκτιβοποίηση, εξάλειψη της ανεργίας, δωρεάν παιδεία, υγεία, κατοικία, κοινωνική ασφάλιση κ.ά., θεμελιώθηκαν εκείνη ακριβώς την περίοδο, που τέθηκαν οι βάσεις του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ. Είναι αυτό που δεν μπορεί με τίποτα να χωνευτεί από την αστική τάξη. Τους πειράζει το ότι ο σοβιετικός λαός βγήκε νικητής από την ιμπεριαλιστική επίθεση της φασιστικής συμμαχίας, που γεννήθηκε με την ανοχή και συνδρομή των «δημοκρατικών» ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της εποχής.
Υπάρχουν βέβαια κι αυτοί, που ασκώντας ισοπεδωτική κριτική, προπαγανδίζουν την «αρχή της μη βίας». Αυτοί στην ιδεολογική διαπάλη του Ενγκελς με τον Ντύρινγκ και του Λένιν με τον Κάουτσκι, παίρνουν φανερά τη θέση των δεύτερων. Γι' αυτούς ο Λένιν έγραφε: «Οι "κοινωνικοί" παπάδες και οι οπορτουνιστές είναι πάντα έτοιμοι να ονειροπολήσουν έναν ειρηνικό σοσιαλισμό, αλλά διαφέρουν από τους επαναστάτες σοσιαλδημοκράτες, ακριβώς γιατί δε θέλουν να σκέπτονται και να συλλογίζονται τη σκληρή ταξική πάλη και τους ταξικούς πολέμους για την υπεράσπιση αυτού του θαυμάσιου μέλλοντος».
Η αντισταλινική «ρητορεία» είναι η «αιχμή του δόρατος» της ηττοπάθειας, της μοιρολατρίας, της ενοχής, που θέλουν να μπήξουν βαθιά στη συνείδηση του αγωνιζόμενου λαού και της νεολαίας! Η άποψη ορισμένων φίλων, πως πρέπει να «πάρουμε αποστάσεις» από τον Στάλιν ή ακόμη χειρότερα να αποδεχτούμε αυτά που λέει η ιμπεριαλιστική προπαγάνδα γι' αυτόν, για να γίνουμε «πιο αποδεκτοί» (άραγε από ποιον;) δεν έχει βάση. Το αντίθετο δείχνει η εμπειρία όσων προσχώρησαν αρχικά σ' αυτήν τη λογική, για να μην αφήσουν τελικά «πέτρα στην πέτρα» από την κομμουνιστική τους ταυτότητα! Δεν είναι τυχαίο πως με το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, με πρόσχημα την καταπολέμηση της «προσωπολατρίας», άνοιξε ο δρόμος για τη μεγάλη δεξιά οπορτουνιστική στροφή του παγκόσμιου Κομμουνιστικού Κινήματος.
Η βαθύτερη γνώση της πρώτης προσπάθειας σοσιαλιστικής οικοδόμησης θα βοηθήσει να διαμορφωθεί μια πιο συνειδητή, μαχητική και μαζική πρωτοπορία στον αγώνα για τη σοσιαλιστική - κομμουνιστική κοινωνία.
Ελισαίος Βαγενάς μέλος ΚΕ, Λάρισα
Ριζοσπάστης - 9 Νοεμβρίου 2008
